Đập Tam Hiệp: Nỗi khiếp sợ của cả thế giới, sẽ ra sao nếu nó bị vỡ?

Được khởi công từ năm 1994 và vận hành toàn phần từ tháng 7/2012, đập Tam Hiệp hiện vẫn giữ ngôi vị con đập thủy điện lớn nhất thế giới với chiều dài 2,3km và chiều cao 185m.

Để hoàn thành công trình , 40.000 công nhân đã làm việc không ngơi nghỉ trong 12 năm, với chi phí hàng chục tỷ đô la.

Chính phủ và nhiều người dân Trung Quốc rất tự hào về công trình bê tông khổng lồ này. Họ ca ngợi đó là một kiệt tác về kỹ thuật dân dụng, một biểu tượng về năng lượng tái tạo. Với 34 máy phát điện, mỗi máy nặng 6.000 tấn, đập sản xuất tổng lượng điện đủ đảm bảo năng lượng cho hàng chục triệu dân Trung Quốc.

Tuy nhiên, công trình khổng lồ này hứng chịu nhiều chỉ trích ngay từ đầu. Để xây dựng đập Tam Hiệp, các nhà chức trách Trung Quốc phải di dời 1,3 triệu người và phá hủy nhiều khu vực khảo cổ lịch sử. Khoảng 100 công nhân đã thiệt mạng trong quá trình xây đập.

Đập Tam Hiệp còn gây họa cho môi trường. Không ai có thể dám chắc về tác động lâu dài của siêu công trình này, nhưng số lượng các loại cá bị suy giảm và ô nhiễm gia tăng vì bản chất tự làm sạch của dòng sông đã bị con đập vô hiệu hóa.

Áp lực dồn lên khu vực nơi hồ chứa tạo ra có thể gây ra nhiều trận lở đất. Thực tế cho thấy một đập thủy điện khác trong khu vực đã bị vỡ vì lở đất. Chưa kể, hồ chứa nước lại nằm trên hai đường đứt gãy khác nhau nên bị cho là làm gia tăng các hoạt động địa chấn.

Ngoài ra, các lớp lắng cặn đang tích tụ phía sau con đập chứ không được chảy xuôi theo dòng để nuôi dưỡng cây trồng và động vật hoang dã. Tuy các kỹ sư thiết kế đã nghĩ ra cách để một số lớp cặn này chảy qua đập nhưng ước tính 30-60% số lượng vẫn bị giữ lại phía sau đập. Thực trạng này chính là thủ phạm đang gây ra tất cả các vấn đề trong hệ sinh thái.

Nhưng có lẽ nguy cơ tàn khốc nhất tiềm tàng ở khả năng đập bị vỡ ở một thời điểm nào đó do hoạt động địa chấn hoặc sự suy yếu của bản thân con đập. Trường hợp này nếu xảy ra sẽ gây lụt ở mức độ chưa từng được ghi nhận.

Viễn cảnh thảm khốc này nếu xảy ra sẽ tạo nên một trận sóng thần khủng khiếp, xóa sổ toàn bộ vùng hạ lưu Dương Tử, bởi năng lượng nước từ áp lực dòng chảy là khủng khiếp. Nó cũng khiến Trung Quốc lâm vào tình trạng thiếu điện, kinh tế suy sụp và dịch bệnh bùng phát.

Chuyên gia đưa ý kiến về khả năng tác động, ảnh hưởng đối với Việt Nam và các nước Đông Nam Á, nếu đập Tam Hiệp ở Trung Quốc xảy ra sự cố.

GS-TSKH Phạm Hồng Giang cho biết, toàn bộ sông Dương Tử nằm ở lưu vực thuộc phạm vi của Trung Quốc, do đó sự cố trên con sông này không có tác động, ảnh hưởng đến Việt Nam và khu vực Đông Nam Á.

"Việt Nam là nước có số lượng đập nhiều, song phần lớn là các đập nhỏ. Số đập lớn không nhiều và tập trung chủ yếu ở miền núi phía Bắc và miền Trung. Việc quan tâm đến các đập ở Việt Nam rất được chú ý. Tuy nhiên, Việt Nam không được lơ là trong vấn đề này", chuyên gia Phạm Hồng Giang chia sẻ.

"Đối với các đập lớn, Việt Nam phải thường xuyên khoan trắc, kiểm tra theo đúng quy định. Điều này cần phải được quán triệt và thực hiện quyết liệt hơn, chủ động hơn để đảm bảo an toàn cho đập, tránh các nguy cơ, rủi ro xảy ra từ các sự cố đập", chuyên gia nói.

Đặc biệt, thượng nguồn sông Mekong, sông Đà, sông Hồng và sông Lô là những nơi Trung Quốc có xây đập thủy điện, khi có lũ, mưa lớn ở phía Nam Trung Quốc thì Việt Nam phải chú ý bởi Trung Quốc có khả năng xả lũ đột ngột.

Người xưa làm thế nào để dự báo thời tiết? 100 năm trước đã chuẩn thế này! Keng18:19:05 01/10/2025Hàng trăm năm trước, khi chưa có radar, vệ tinh hay những mô hình khí tượng hiện đại, người xưa đã biết dự báo thời tiết bằng nhiều cách riêng biệt. Đó là sự kết hợp giữa kinh nghiệm sống, quan sát tinh tế thiên nhiên và cả niềm tin tâm linh.