Người vợ nhỏ tuổi nhất của Càn Long kém 75 tuổi, bi kịch vào cung ở tuổi 13

Theo ghi chép trong lịch sử phong kiến Trung Hoa, vị phi tần trẻ tuổi nhất của vua Càn Long là Tấn phi , cũng chính là cháu gái của Phú Sát Hoàng hậu . Tấn phi bắt đầu vào cung khi chỉ mới 13 tuổi và từ đây, bi kịch cuộc đời bắt đầu.

Trong lịch sử Trung Quốc , hôn nhân của các bậc quân vương thường gắn liền với lợi ích chính trị, gia tộc và quyền lực. Chính vì vậy, chuyện hôn nhân cận huyết, hoàng đế lấy chị em họ, cháu gái hay người cùng tông tộc không phải là điều hiếm thấy.

Đằng sau những cuộc hôn nhân tưởng chừng quyền quý ấy lại là biết bao số phận phi tần phải sống trong bi kịch, thậm chí chịu cảnh cô độc suốt phần đời còn lại. Một trong những câu chuyện đặc biệt và đầy thương cảm nhất chính là cuộc đời của Tấn phi Phú Sát thị, vị phi tử nhỏ hơn Càn Long đế tới 75 tuổi.

Hôn nhân chính trị và quy luật nghiệt ngã trong hậu cung

Hôn nhân hoàng thất luôn được xem như công cụ duy trì sự ổn định chính trị, bảo vệ lợi ích gia tộc. Ở triều Thanh, các phi tử của hoàng đế phần lớn đều đến từ Bát Kỳ Mãn Châu - những gia tộc quý tộc có vai trò quan trọng trong việc củng cố vương quyền. Việc tuyển tú được tổ chức đều đặn hằng năm, khi các thiếu nữ Bát Kỳ trong khoảng 13-16 tuổi phải tham gia tuyển chọn để vào hậu cung.

Tuy nhiên, việc là họ hàng thân thích với hoàng hậu hay xuất thân từ đại tộc không có nghĩa họ sẽ được sủng ái. Trong chốn hậu cung đầy đấu đá, ân sủng của hoàng đế không bao giờ được phân chia công bằng. Có người được nâng niu như minh châu, nhưng cũng có kẻ cả đời bị lãng quên, sống mòn mỏi trong những bức tường lạnh lẽo.

Càn Long (1711-1799) là vị hoàng đế nổi tiếng bậc nhất của triều Thanh, trị vì gần 60 năm và được tôn là một trong những bậc minh quân thời cực thịnh. Ông sống đến 89 tuổi, được xem là vị quân vương có tuổi thọ cao nhất trong lịch sử các vị hoàng đế Trung Hoa.

Sinh thời, Càn Long nổi tiếng phong lưu, có đến hàng trăm phi tần trong hậu cung. Nguyên phối của ông là Hiếu Hiền Thuần Hoàng hậu gắn bó từ thuở thiếu thời, chỉ nhỏ hơn ông một tuổi. Trong số các phi tử được sủng ái, Du phi nổi bật khi kém hoàng đế 3 tuổi và được yêu chiều hết mực.

Song, ít ai ngờ rằng trong hậu cung rộng lớn ấy còn có một phi tử kém Càn Long đến... 75 tuổi. Đó chính là Tấn phi Phú Sát thị, một nhân vật ít được biết đến trong sử sách nhưng lại mang số phận đặc biệt bi thương.

Tấn phi Phú Sát thị vốn có quan hệ huyết thống với Hiếu Hiền Thuần Hoàng hậu - người vợ đầu của Càn Long. Cả hai cùng xuất thân từ tộc Sa Tế Phú Sát thị, thuộc Mãn Châu Tương Hoàng kỳ. Xét theo quan hệ gia tộc, Hiếu Hiền Hoàng hậu chính là bà của Tấn phi.

Do Hoàng hậu qua đời khi mới 37 tuổi, nên cháu gái Phú Sát thị chưa từng gặp bà. Thân thế của Tấn phi vốn không quá nổi bật. Theo ghi chép, Tấn phi chỉ là con gái của một Chủ sự bổ khuyết Bộ Công, đồng thời là cháu gái đời thứ 5 của Mễ Tư Hàn - đại thần dưới thời Khang Hi. Chính vì vậy, tên tuổi bà hầu như không xuất hiện trong các tài liệu quan trọng của triều đình.

Theo sử liệu, năm Gia Khánh thứ 3 (1798), Phú Sát thị được đưa vào cung với phân vị Tấn Quý nhân. Nhiều tranh cãi xung quanh việc bà vào cung, có thuyết cho rằng bà dự tuyển tú dành cho hoàng đế, nhưng thực tế thời điểm ấy Càn Long đã thoái vị, xưng Thái Thượng hoàng.

Khả năng lớn hơn là bà tham gia đợt tuyển tú của Gia Khánh đế, khi mới 13 tuổi. Nhưng trong dịp mừng thọ 88 tuổi của Càn Long, Gia Khánh lại dâng bà cho ông nội. Từ một thiếu nữ non trẻ, Phú Sát thị bất ngờ trở thành phi tử của vị Thái Thượng hoàng gần đất xa trời.

Có thể nói, cuộc đời Phú Sát thị là minh chứng điển hình cho sự nghiệt ngã của chế độ phong kiến. Khi mới chớm trở thành thiếu nữ, bà đã phải sống cùng một ông lão gần 90 tuổi, vốn có thể làm ông của mình. Một cuộc hôn nhân không tình yêu, không tương lai, chỉ là sự sắp đặt đầy tính lễ nghi và chính trị.

Đúng như dự đoán, chỉ một năm sau ngày nhập cung, Càn Long băng hà. Khi ấy, Phú Sát thị vừa bước sang tuổi 14, lập tức trở thành một quả phụ trẻ nhất hậu cung. Cuộc đời bà từ đây gắn liền với những năm tháng cô độc, không con cái, không chỗ dựa, phải sống trong hậu cung thâm nghiêm dưới sự quản thúc khắc nghiệt.

Sau khi Càn Long qua đời, Gia Khánh đế không hề đoái hoài đến Phú Sát thị. Dù vốn dĩ bà được chọn để trở thành phi tử của ông, nhưng một khi đã được nhường cho Càn Long, Gia Khánh coi như không còn trách nhiệm. Suốt nhiều năm, bà gần như chìm vào quên lãng, sống lay lắt nhờ sự may mắn của chính mình.

Đến đời Đạo Quang đế, tức cháu nội của Càn Long, vận mệnh của bà mới thay đổi. Là vị hoàng đế hiếu thuận, Đạo Quang rất kính trọng phi tử duy nhất còn sống của ông nội. Ngay khi đăng cơ, ông đã truy phong cho bà tước hiệu Hoàng tổ Tấn phi. Đó là vinh quang muộn màng, nhưng lại quá ngắn ngủi. Chỉ một năm sau khi được sắc phong, vào năm Đạo Quang thứ 2 (1822), Tấn phi Phú Sát thị qua đời ở tuổi chưa đầy 40.

Kết cục nơi tẩm lăng lạnh lẽo

Thi hài Tấn phi được an táng tại Phi viên tẩm của Dụ Lăng, thuộc Thanh Đông lăng. Bà trở thành phi tần cuối cùng của Càn Long Đế được chôn cất tại đây, phần mộ nằm ở hàng cuối cùng trong dãy thứ 5, minh chứng cho số phận bị xếp ở vị trí mờ nhạt.

Nhìn lại cuộc đời Tấn phi Phú Sát thị là sự pha trộn giữa thân phận cao quý và nỗi bi thương. Sinh ra trong dòng họ danh giá, nhưng lại bị cuốn vào vòng xoáy chính trị, bà phải kết hôn với một vị hoàng đế đã gần đất xa trời, để rồi sớm thành góa phụ khi tuổi đời còn chưa kịp nếm trải hạnh phúc.

Câu chuyện về Tấn phi Phú Sát thị không chỉ phản ánh bi kịch cá nhân mà còn soi chiếu bức tranh rộng lớn của chế độ phong kiến. Đó là một xã hội - nơi mà con người, đặc biệt là phụ nữ, gần như không có quyền quyết định số phận của chính mình. Dù là phi tử của bậc thiên tử, cuộc sống của họ vẫn bị chi phối bởi lễ nghi, chính trị và quyền lực gia tộc.

Nếu sinh sớm hơn mười mấy năm, khi Càn Long còn ở độ tuổi sung mãn, có lẽ bà đã có một cuộc đời khác. Hoặc nếu nhập cung muộn hơn, bà có thể trở thành phi tử của Gia Khánh đế, hưởng ít nhiều ân sủng. Nhưng lịch sử không có chữ "nếu". Bi kịch của Tấn phi mãi mãi được nhắc đến như một trong những biểu hiện của cuộc hôn nhân bị sắp đặt trong thời đại phong kiến, nơi hạnh phúc cá nhân hoàn toàn bị hy sinh cho lợi ích triều đình.

Vì sao phi tần được Hoàng đế "thị tẩm" quấn chăn kín mít, thái giám bế vào phòng Mai Hoa17:41:47 18/08/2025Theo thông lệ trong hoàng cung, những phi tần nào được hoàng đế chọn để thị tẩm đều phải tắm gội sạch sẽ, cởi quần áo và được quấn chặt trong một tấm chăn, sau đó chờ thái giám hoặc thị vệ đến bế vào phòng vua.