Ingvar Kamprad - Tỷ phú xây dựng đế chế đồ gỗ IKEA từ bàn tay trắng

Ingvar Kamprad, nhà sáng lập chuỗi cửa hàng nội thất IKEA, là một trong những tỷ phú tự lập giàu có nhất thế giới với tài sản ròng lên tới 48,1 tỷ USD ở thời kỳ đỉnh cao. Tuy nhiên, ít ai biết Ingvar Kamprad xây dựng nên đế chế tỷ đô từ 2 bàn tay trắng.

Óc kinh doanh từ nhỏ

Ingvar Feodor Kamprad sinh ngày 30 tháng 3 năm 1926 tại một trang trại nhỏ mang tên Elmtaryd gần làng Agunnaryd, thuộc tỉnh Smland, Thụy Điển. Đó là quãng thời gian mà những khu vực nông thôn Thụy Điển vô cùng khó khăn bởi đất nước vẫn còn là một nước nông nghiệp nghèo nàn và lạc hậu.

Kamprad bắt đầu kiếm tiền khi mới 5 tuổi với công việc bán diêm. Khi 10 tuổi, ông đã rong ruổi trên chiếc xe đạp của mình qua khắp khu phố để bán đồ trang trí Giáng sinh, cá và bút chì.

Cậu bé Kamprad đã giúp những người hái dâu và người đi câu cá có thể bán các sản phẩm của mình. Sau đó, cậu tiếp tục mở rộng hoạt động kinh doanh, bán những đồ trang trí trong dịp lễ Giáng sinh. Tuy mới 13-14 tuổi, nhưng Kamprad đã tự đặt cho mình những chỉ tiêu kinh doanh, đầu tiên là một chiếc xe đạp, sau đó là một chiếc máy chữ phục vụ cho công việc.

Năm 17 tuổi, Kamprad được cha thưởng cho một khoản tiền nhỏ vì đã đạt được kết quả tốt ở trường. Với số tiền khiêm tốn đó, Ingvar đã thành lập công ty của riêng mình lấy tên là IKEA. Cái tên này là từ viết tắt cho 2 chữ cái đầu của tên ông, kết hợp với chữ viết tắt tên trang trại gia đình, nơi ông được sinh ra (Elmtaryd) và làng gần nhất (Agunnaryd).

Thành công vượt bậc

Từ khởi đầu khiêm tốn bằng việc bán những món đồ gỗ lưu niệm dịp nghỉ lễ cho những đứa trẻ hàng xóm ngay khi còn nhỏ. Thời gian 5 năm đầu cửa hàng của ông chủ yếu bán đồ gia dụng nhỏ, như khung ảnh. Ông tiếp tục mở rộng hoạt động kinh doanh sang một loạt các mặt hàng khác, kể cả ví da, đồng hồ, đồ kim hoàn và tất chân. Khi phát triển năng lực kinh doanh để đáp ứng những đòi hỏi khác nhau của khách hàng, ông tạm thời ngưng sử dụng thư đặt hàng mà thuê luôn những chiếc xe chuyên dùng chở sữa ở địa phương vận chuyển hàng cho mình.

Năm 1947, lần đầu tiên Kamprad đưa đồ gỗ và nhóm sản phẩm chính của hệ thống cửa hàng của IKEA. Việc khai thác nguồn hàng từ các nhà sản xuất địa phương cho phép ông giữ được mức giá bán thấp so với các đối thủ cạnh tranh trong lĩnh vực này. Đồ gỗ nội thất dần dần trở nên "hút khách".

Năm 1951, Kamprad quyết định không theo đuổi những mặt hàng khác mà chỉ dồn hết sự tập trung vào đồ gỗ. Năm 1953, IKEA mở phòng trưng bày đồ gỗ đầu tiên dưới áp lực rất lớn của đối thủ cạnh tranh. Lúc này, công ty đang ở trong cuộc chiến về giá với đối thủ chính, vì thế, phòng trưng bày này giúp cho người tiêu dùng tiếp xúc gần hơn với sản phẩm đồ gỗ của công ty, bởi họ nhìn thấy được, chạm vào được, cảm thấy và tin tưởng được vào chất lượng trước khi quyết định mua hàng.

Năm 1956, Kamprad đã tạo ra cuộc cách mạng trong thị trường đồ nội thất bằng cách giới thiệu "flatpacking", phương pháp này đồng nghĩa với việc IKEA sẽ cắt giảm chi phí sản phẩm bằng cách cho phép người tiêu dùng mua đồ nội thất theo miếng và tự lắp ráp chúng. Trải qua gần 70 năm, IKEA ngày nay là tập đoàn khổng lồ với mức tăng trưởng mỗi năm ít nhất 10%. Ngoài Thụy Điển và khu vực Bắc Âu, thị trường đồ gỗ của tập đoàn này còn mở rộng sang Mỹ, Anh, Đức, Hà Lan, Nga, Trung Quốc...

Cái tên Igvar Kampard, đã trở nên quá quen thuộc trên thị trường kinh doanh. Số tài sản sở hữu của tỷ phú đồ gỗ này hiện nay lên tới hàng chục tỷ USD. Năm 2009, ông là người giàu có xếp hàng thứ 5 trên thế giới và là nhà tài phiệt giàu nhất nhì khu vực Bắc Âu. Cứ thế, Ingvar Kamprad đã gây dựng nên công ty IKEA với giá trị 11,8 tỷ USD và trở thành một tỷ phú.

Chính bởi đã trải qua tuổi thơ nghèo khó mà Kamprad rất trân trọng giá trị của lao động. Dù sau này đã trở thành một trong những tỷ phú tự thân giàu nhất thế giới nhưng ông luôn gìn giữ bản sắc của mình: làm việc chăm chỉ, sống tiết kiệm và luôn sẵn sàng chia sẻ khó khăn với người khác - đó cũng là những giá trị luôn gắn liền với IKEA.

Giản dị dù giàu khủng

Thương hiệu nội thất IKEA có mặt tại Thụy Điển, Na uy, Đan Mạch và 47 nước trên thế giới với hơn 300 cửa hàng. Theo tờ Daily and Sunday Express, 1/3 số bếp ở Pháp và Thụy Điển là của IKEA. Ở Nauy, tỷ lệ này là một nửa. Ở Anh, con số có kém hơn, nhưng chỉ kém chút đỉnh.

Những đứa trẻ sinh ra từ chiếc giường IKEA, ngủ trong nôi của IKEA, trong khi cha mẹ chúng ngồi trên ghế sofa IKEA, ăn bằng bát đĩa của IKEA, và những bộ bát đĩa này cũng được cất trong tủ của IKEA.

Năm 2015, giữa lúc nền kinh tế toàn cầu giảm tốc và nhiều nền kinh tế suy thoái, IKEA vẫn đạt mức lợi nhuận cả năm cao kỷ lục 3,2 tỷ Bảng. Doanh thu tại 44 quốc gia có cửa hiệu IKEA tăng khoảng 10%, đạt mức 27,6 tỷ Bảng.

Không ai nghi ngờ rằng IKEA là một trong những công ty tư nhân lớn nhất và thành công nhất thế giới, với hàng trăm trung tâm thương mại trên toàn cầu, hơn 90.000 nhân viên và tạo ra lợi nhuận hơn 12 tỷ euro mỗi năm.

Là một người nổi tiếng, nhưng cuộc sống của Ingvar Kamprad vô cùng bình dị. Ông sinh hoạt đơn giản, chi tiêu rất tiết kiệm, đến mức bị coi là keo kiệt. Ông không thích khoa trương, cũng không ưa dạy đời. Người bạn đường duy nhất của ông tại Thụy Điển là chiếc xe Volvo "cổ lỗ sĩ".

Kamprad có thể dễ dàng tậu một phi cơ riêng, nhưng ông thường xuyên đi máy bay hạng bình dân, thậm chí là chọn các hãng bay giá rẻ. Nếu phải bay đi nước ngoài, ông chỉ mua vé hạng hai và tự mình xách lấy đồ đạc. Ông thích ở những khách sạn có bữa sáng phục vụ miễn phí. Có lần, khi Kamprad tới tham dự một buổi tiệc để nhận giải thưởng Doanh nhân của năm, ông đã bị bảo vệ từ chối cho vào cửa khi họ thấy ông đi xuống từ một chiếc xe bus.

Một trong những sở thích của ông trong các kỳ nghỉ là đạp xe xuyên... quốc gia. Giải thích về lối sống tiết kiệm của mình, Kamprad cho biết: "Làm sao tôi có thể yêu cầu nhân viên của tôi dè xẻn, tằn tiện nếu tôi cứ chi tiêu hoang phí vương giả, xa hoa?".

Ông Kamprad còn thường đi du lịch Thụy Sĩ bằng xe buýt, nếu có đi xe lửa thì ông cũng ngồi ghế hạng hai. Ông Kamprad cũng tránh mặc đồ tây, cuộc sống của ông không khác gì so với người bình thường và ông thích đi chợ mua rau, trái cây vào buổi chiều vì đó là lúc giá cả khá rẻ. Thay vì ăn ở những nhà hàng sang trọng, Kamprad thường tạt vào một trong những cửa hiệu của ông để ăn một bữa bình dân với món thịt viên ưa thích. Mỗi khi ăn tiệm, ông thường lấy những gói nhỏ muối và hạt tiêu để bỏ túi, mang về nhà dùng. Trước đây, suốt nhiều năm, vị tỷ phú giàu nhất nhì Châu Âu này vẫn lái một chiếc xe Volvo đã cũ kỹ. Ông chỉ bỏ chiếc xe khi người ta thuyết phục được ông rằng tiếp tục sử dụng nó là quá nguy hiểm.

Ngoài ra, các nhân viên trong công ty của Kamprad đều được yêu cầu phải dùng hai mặt của mỗi tờ giấy và tắt điện mỗi khi rời khỏi phòng. Ông cho rằng chính sự cần cù làm việc và lối sống tiết kiệm đã tạo nên IKEA. Ông cũng luôn cố gắng truyền cho những nhân viên của mình một niềm tin rằng: "Chẳng ai làm giàu được nếu vung phí tiền bạc".

Trong quan điểm của Kamprad, sự xa xỉ không chỉ thừa thãi mà còn là một tội lỗi. Trong một cuốn hồi ký, Kamprad viết rằng: "Chúng tôi không cần những chiếc xe bóng lộn, những danh hiệu ấn tượng, những bộ đồng phục hay biểu tượng địa vị nào khác. Chúng tôi dựa vào sức mạnh và ý chí của mình".

Vị tỷ phú này đã qua đời năm 2018, khi ở tuổi 91. Tuy nhiên, mỗi lần nhắc đến ông, Thủ tướng Thụy Điển Stefan Lofven đều gọi tỷ phú Kamprad là một người với đầy nguồn cảm hứng. Ingvar "Kamprad là doanh nhân duy nhất có ảnh hưởng lớn đến kinh doanh của Thụy Điển và người thiết kế nội thất cho nhiều gia đình", ông Lofven nói.

Hãng nội thất Ikea hiện thuộc sở hữu của Quỹ Stichting Ingka (Hà Lan) do Kamprad sáng lập, nhưng ông vẫn là cố vấn cao cấp cho đến lúc qua đời. Doanh thu toàn cầu 2017 của hãng đạt 36,3 tỷ euro (45 tỷ USD). Tờ Reuters dự báo, IKEA dự kiến sẽ có 62 tỷ USD doanh thu hàng năm vào năm 2020.