Cúm "xâm chiếm" toàn cầu: Nguy cơ đại dịch tái xuất, Việt Nam có thoát nạn?

Mùa đông 2024-2025 chứng kiến sự gia tăng đáng lo ngại của các bệnh hô hấp. Từ Hàn Quốc, Nhật Bản, hàng loạt quốc gia đang phải đối mặt với áp lực lớn từ dịch bệnh, đặt ra câu hỏi về nguy cơ lây lan và ảnh hưởng đến Việt Nam, đặc biệt là TP.HCM.

Hàn Quốc đang trải qua đợt bùng phát cúm nghiêm trọng nhất kể từ năm 2016, với số ca bệnh tăng vọt, đặc biệt là ở nhóm thanh thiếu niên. Theo Cơ quan Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hàn Quốc (KCDA), tỷ lệ mắc bệnh giống cúm (ILI) đã tăng đột biến, gần đạt mức đỉnh điểm của năm 2016. Các chủng cúm phổ biến nhất được xác định là A(H1N1)pdm09, A(H3N2) và B. Tuy nhiên, KCDA khẳng định các vắc xin cúm hiện tại vẫn có hiệu quả cao đối với các chủng virus đang lưu hành và chưa phát hiện đột biến nào ảnh hưởng đến khả năng kháng virus.

Sự gia tăng này được cho là do thời tiết lạnh, tạo điều kiện thuận lợi cho sự lây lan của các bệnh hô hấp, bao gồm cả RSV, HMPV và COVID-19. Dù vậy, số ca COVID-19 cũng đã bất ngờ tăng trở lại trong vòng một tháng gần đây, cho thấy tình hình dịch bệnh diễn biến phức tạp.

Không chỉ Hàn Quốc, Nhật Bản cũng ghi nhận số ca cúm tăng nhanh chóng ở tất cả 47 tỉnh. Số bệnh nhân cúm trung bình trên mỗi cơ sở y tế đã đạt mức cao nhất trong một thập kỷ vào thời điểm này trong năm. Các chuyên gia dự đoán đợt bùng phát này sẽ đạt đỉnh sau kỳ nghỉ lễ năm mới, do khả năng miễn dịch suy giảm và việc đi lại, tụ tập trong kỳ nghỉ lễ.

Tại châu Âu, các ca bệnh cúm cũng tăng mạnh sau mùa lễ, ảnh hưởng nặng nề nhất đến trẻ em dưới 15 tuổi và người lớn trên 60 tuổi. Các bệnh viện ở Pháp và Tây Ban Nha báo cáo số ca nhập viện tăng, trong đó cúm B chiếm ưu thế. Nhiều bệnh viện đã phải thành lập các đơn vị tạm thời để giảm bớt áp lực cho các khoa cấp cứu. Romania cũng ghi nhận số ca cúm tăng gần gấp đôi chỉ trong một tuần, với một số ca không qua khỏi liên quan đến biến chứng của cúm.

Tại Mỹ, dữ liệu từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) cho thấy sự gia tăng đột biến các ca norovirus (virus gây các triệu chứng dạ dày), virus gây COVID-19 và RSV. Đặc biệt, số lượng ca COVID-19 đã tăng gần gấp ba lần chỉ trong một tuần vào đầu tháng 12/2024. Sự gia tăng này được cho là do một biến thể coronavirus mới chiếm ưu thế có tên là XEC, dễ dàng thoát khỏi hệ miễn dịch.

Đáng lo ngại hơn, Mỹ cũng ghi nhận ca không qua khỏi đầu tiên của một người bị nhiễm cúm gia cầm H5N1. Bệnh nhân trên 65 tuổi và có các bệnh lý nền. Hơn 65 người tại Mỹ đã mắc cúm gia cầm trong đợt bùng phát mới, chủ yếu là do tiếp xúc gần khi làm việc với gia cầm bị nhiễm bệnh.

Trước tình hình dịch cúm đang lây lan nhanh chóng ở nhiều quốc gia, đặc biệt là Hàn Quốc, nơi có nhiều hoạt động giao thương và du lịch với TP.HCM, người dân không khỏi lo lắng về nguy cơ dịch bệnh xâm nhập. PGS.TS Đỗ Văn Dũng, giảng viên Đại học Y Dược TP.HCM, cho biết nguy cơ thực sự chỉ xuất hiện trong hai tình huống: virus cúm là chủng mới mà vắc xin hiện tại không có tác dụng, hoặc virus cúm là chủng cũ nhưng có đột biến thay đổi về độc tính, khả năng lây lan hoặc kháng thuốc.

Tuy nhiên, theo các số liệu hiện tại, cả hai tình huống này đều chưa xảy ra. Các chủng cúm phổ biến ở Hàn Quốc đều nằm trong phạm vi bảo vệ của vắc xin hiện hành. Do đó, việc áp dụng các biện pháp kiểm dịch cúm ở các cửa khẩu hàng không là không cần thiết, vì các chủng này đã có mặt ở TP.HCM, dù với tỉ lệ ít hơn.

Mặc dù vậy, người dân TP.HCM vẫn nên chủ động thực hiện tốt vệ sinh hô hấp để phòng ngừa các bệnh nhiễm khuẩn hô hấp. Đặc biệt, những người có nguy cơ mắc bệnh cúm nặng như trẻ em, người cao tuổi, phụ nữ có thai và người có bệnh nền nên tiêm ngừa cúm để bảo vệ sức khỏe.

Tình hình dịch cúm trên thế giới đang diễn biến phức tạp, đòi hỏi sự chủ động phòng ngừa từ mỗi cá nhân và cộng đồng. Dù nguy cơ trực tiếp từ dịch cúm ở Hàn Quốc đến TP.HCM không quá cao, việc nâng cao ý thức về vệ sinh cá nhân và tiêm phòng đầy đủ là những biện pháp quan trọng để bảo vệ sức khỏe trong mùa đông này. Đồng thời, các cơ quan chức năng cần tiếp tục theo dõi sát sao tình hình dịch bệnh trên thế giới để có những biện pháp ứng phó kịp thời.

Cúm mùa 'bùng phát' TP.HCM: Gần 3.000 người mắc, cảnh báo khẩn toàn thành phố? Nguyễn Khanh21:42:06 10/02/2025TP.HCM cảnh báo về tình hình cúm mùa với gần 2.900 ca mắc trong năm 2024. Sở Y tế yêu cầu người dân đeo khẩu trang tại cơ sở y tế và tuân thủ các biện pháp phòng ngừa. Dịch cúm mùa cũng đang gia tăng ở nhiều quốc gia, đặc biệt tại...