Họa Mi: Đời buồn chịu tiếng oan "tham phú phụ bần" và hành trình tìm lại tiếng hát ở tuổi ngoài 60

Không chỉ được khán giả yêu mến bởi giọng hát thánh thót như chim, cuộc đời danh ca Họa Mi còn là một bức tranh buồn khiến ai nhìn vào cũng thấy đồng cảm. Nhưng may mắn cuối cùng nữ danh ca cũng tìm được hạnh phúc bên chồng người Pháp gốc Việt.

Cơ duyên đến với sân khấu và ý nghĩa đằng sau cái tên Họa Mi

Họa Mi tên thật là Trương Thị Mỹ, sinh năm 1955. Ngay từ lúc 15 tuổi, khi còn theo học tại trường nữ sinh trung học Gia Long, Họa Mi đã bắt đầu đi hát. Cô đăng ký tham gia ban hợp xướng Gió Khơi và cùng mọi người đi diễn trên các sân khấu như một cách để nguôi ngoai nỗi buồn.

Tại đây, cô được nhạc sĩ Đoàn Chính - con trai nhạc sĩ Đoàn Chuẩn gợi ý thi vào khoa Thanh nhạc khóa đầu tiên của trường Quốc gia âm nhạc. Nhạc sĩ Đoàn Chính cũng là người thầy dạy nhạc đầu tiên của Họa Mi, trước khi cô có cơ duyên gặp gỡ nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ và thay đổi hoàn toàn tương lai của mình.

Trong quá trình theo học tại trường Quốc gia âm nhạc, Họa Mi thường xuyên xuất hiện trên sóng truyền hình cùng với ban nhạc Gió Khơi và ban nhạc của trường. Không chỉ vậy, cô còn thường tham gia cùng ban nhạc Lạc Hồng, chuyên hát hợp xướng cùng dàn nhạc cụ dân tộc. Thời gian này, cô vẫn còn hoạt động với nghệ danh là Trường My (dựa theo tên thật Trương Thị Mỹ của mình).

Nhiều lần xuất hiện trên sóng truyền hình quốc gia, giọng hát của cô nữ sinh Trường My đã may mắn lọt vào mắt xanh của nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ. Được ca sĩ Bùi Thiện giới thiệu, Họa Mi có cơ hội được gặp nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ lần đầu tiên và gần như vỡ òa khi nghe ông nhận xét: "Chú đã thấy cháu hát trên TV và rất thích giọng hát của cháu. Nếu bây giờ chú lăng xê cháu thành một ca sĩ chuyện nghiệp thì cháu nghĩ sao?"

Từ đây, cô chính thức trở thành học trò của nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ và được ông đổi nghệ danh là Họa Mi, với lời giới thiệu "một tiếng chim mới trên bầu trời âm nhạc Việt Nam". Theo đó, nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ muốn đặt nghệ danh cho các học trò của mình là tên của các loài chim quý, trước đó là ca sĩ Sơn Ca đã nổi tiếng.

Thể hiện các sáng tác của nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ, Họa Mi nhanh chóng nhận được nhiều sự chú ý và cảm tình của khán giả. Thậm chí, cô còn có cơ hội hợp tác cùng với ca sĩ Ngọc Yến và Diễm Chi biểu diễn tam ca Mắt Biếc tại phòng trà của ca sĩ Khánh Ly.

Biến cố sự nghiệp và mối nhân duyên với người chồng đầu tiên

Tưởng chừng như sự nghiệp ca hát của Họa Mi sẽ ngày một thăng hoa dưới sự dìu dắt của thầy Hoàng Thi Thơ. Nhưng năm 1975, biến cố ập đến khi ông dẫn 1 số học trò của mình sang Nhật lưu diễn rồi bị lưu lạc nơi xứ người. Họa Mi thuộc nhóm còn lại hoạt động ở trong nước, nhưng cũng chỉ 1 thời gian sau nhóm cũng tan rã.

Nghĩ rằng sự nghiệp ca hát của mình đã chấm dứt, Họa Mi quyết định tiếp tục theo học ngành luật, mở ra cho mình một cơ hội khác để kiếm sống. Không lâu sau đó, nhạc sĩ Ngọc Chánh đã đến tận nhà tìm Họa Mi và mời cô tham gia chương trình ca nhạc kịch trong đoàn kịch nói Kim Cương.

Trong quá trình hoạt động cùng đoàn Kim Cương, Họa Mi có cơ hội gặp gỡ và làm việc với nghệ sĩ saxophone Lê Tấn Quốc rồi dần nảy sinh tình cảm với nhau. Sau 6 tháng hẹn hò, Lê Tấn Quốc ngỏ lời cầu hôn Họa Mi và nhận được từ cô cái gật đầu đồng ý. Bây giờ khi kể lại, danh ca Họa Mi cũng tiết lộ rằng lúc ấy bản thân thật sự vẫn chưa nghĩ đến chuyện sẽ lập gia đình vì vẫn còn quá trẻ. Nhưng do sống cảnh mồ côi cả cha lẫn mẹ và thiếu thốn tình cảm từ nhỏ, nên Họa Mi luôn mong muốn sẽ có một gia đình mới bên cạnh người đàn ông mà mình yêu.

Đánh liều kết hôn khi còn quá trẻ và sự nghiệp vẫn chưa vững vàng, cuộc sống hôn nhân của vợ chồng Họa Mi rơi vào cảnh vô cùng khó khăn. Lúc này, căn bệnh mắt bẩm sinh của nghệ sĩ Lê Tấn Quốc diễn biến ngày càng nặng, cùng với đó là 3 đứa con lần lượt ra đời khiến gánh nặng càng đề lên đôi vai của Họa Mi. Cô vừa phải chạy chữa cho chồng, vừa phải nuôi nấng các con và lo cho sự nghiệp. Sự thiếu thốn về tiền bạc đã khiến cả 3 người con của Họa Mi đều bị suy dinh dưỡng và mắc bệnh lao phổi.

Cuộc hôn nhân đầu tiên tan vỡ, Họa Mi lặng lẽ nhận lấy biết bao cay nghiệt từ người đời

Dù cuộc sống có nhiều khó khăn và vất vả, nhưng có chồng là chỗ dựa tinh thần vững chắc nên Họa Mi đã không ngừng cố gắng. Năm 1988, Họa Mi được mời sang Pháp trình diễn cho 1 chương trình Tết dành cho người Việt xa xứ. Cô đánh liều thực hiện ý định ở lại Pháp, chờ ngày được đón chồng con sang đây với hy vọng nền y học tiên tiến có thể giúp chữa bệnh cho Lê Tấn Quốc.

Quyết định này đã khiến Họa Mi nhận phải rất nhiều chỉ trích của khán giả quê nhà. Nhiều người cho rằng cô bỏ quê hương, bỏ đi người chồng tật nguyền và 3 đứa con thơ để chạy theo cuộc sống xa hoa trên đất Pháp. Nén chặt nỗi đau cùng những lời nói đầy cay nghiệt của người đời, Họa Mi vẫn chăm chỉ làm việc cật lực để có tiền gửi về cho chồng con.

2 năm sau khi qua Pháp, Họa Mi cuối cùng cũng có thể thực hiện ước mơ của mình. Thế nhưng chưa kịp vui mừng vì có thể đón gia đình sang Pháp đoàn tụ, Họa Mi đã nhận tin buồn khi bác sĩ nhãn khoa giỏi nhất của Pháp cũng không thể cứu chữa đôi mắt của chồng cô.

Thời gian này, Lê Tấn Quốc rơi vào bế tắc vì không thể hòa nhập với cuộc sống mới. Anh và Họa Mi sau nhiều lần ngồi xuống nói chuyện với nhau đã quyết định chia tay, dù trong lòng vẫn còn vô cùng quyến luyến. Cả hai cho rằng, đây chính là cách duy nhất và cũng là tốt nhất.

Ở lại Pháp một mình nuôi dưỡng 3 người con, Họa Mi rơi vào cảnh khó khăn tài chính vì không thể đi lưu diễn dài ngày. Dù vậy nhưng cô vẫn cố gắng vượt qua giai đoạn này và may mắn gặp được một kỹ sư người Pháp gốc Việt, anh sinh ra ở Sa Đéc nhưng từ nhỏ đã sống ở Pháp. Gặp gỡ và biết được hoàn cảnh của Họa Mi, anh đã ngỏ lời cầu hôn và hứa sẽ cùng cô nuôi dạy các con nên người.

Hai người về Việt Nam tổ chức lễ báo hỷ, lúc này Lê Tấn Quốc cũng đã tái hôn và cũng cùng vợ đến chúc mừng Họa Mi.

Tìm lại tiếng hát ở tuổi ngoài 60

Sau khi kết hôn với người chồng mới, Họa Mi phải tạm rời xa ánh đèn sân khấu, lui về trở thành hậu phương hỗ trợ ông xã. Cô phụ chồng quán xuyến công việc nhà, nuôi dạy các con để ông xã có thể yên tâm cho công việc kinh doanh. Đến khi mọi việc tạm ổn, các con đã lớn nên Họa Mi dự định đi hát trở lại, thế nhưng lúc này, cô lại mang thai đứa con út nên đành phải gác dự định sang một bên.

Suốt hơn 20 năm ròng, nàng "chim họa mi" không thể cất cao tiếng hát, dù nhớ sân khấu quay quắt nhưng cô lại chẳng thể làm gì hơn ngoài việc khóc thầm. Cho đến năm 2009, khi tình yêu dành cho nhạc trữ tình đã không thể kìm nén hơn được nữa, Họa Mi đã quyết định quay trở lại với ánh đèn sân khấu.