BẪY đổi tiền lẻ kiếm lời dịp Tết 2021 có thể bị phạt nặng đến 80 triệu đồng

Hiện có hàng chục nghìn kết quả khi gõ tìm kiếm "đổi tiền lẻ" trên Goolge. Những website với nhiều tên gọi như: "Dịch vụ đổi tiền", "Đổi tiền Tết" hay "Đổi tiền giá rẻ",... sẵn sàng đáp ứng nhu cầu đổi tiền lẻ, tiền mới của người dân trong khoảng thời gian cao điểm cận Tết Nguyên đán.

Cùng với đó là những lời chào mời đổi tiền xuất hiện trên các trang mạng xã hội ngày một dày đặc hơn khi Tết Nguyên đán Tân Sửu 2021 đang cận kề.

Phí đổi tiền lẻ sẽ phụ thuộc vào từng mệnh giá. Như các loại tiền mệnh giá 1.000 đồng, 2.000 đồng mức phí sẽ dao động từ 13 - 15%, loại 10.000 đồng, 20.000 đồng là 6 - 8%, còn với 50.000 đồng, 100.000 đồng thì chịu phí 3 - 5%.

"Tiền luôn trong tình trạng mới và liền series, nguyên niêm của ngân hàng. Luôn có sẵn tiền mới nhiều mệnh giá từ 500 đồng đến 100.000 đồng", một lời quảng cáo đổi tiền lẻ.

Tuy nhiên, một điểm đáng chú ý là việc đổi tiền lẻ kiếm lời ăn phí chênh lệch là hành vi trái pháp luật và có thể bị phạt tiền. Cụ thể, tại điểm a Khoản 5 Điều 30 Nghị định 88/2019/NĐ-CP xử phạt vi phạm quy định về quản lý tiền tệ và kho quỹ như sau:

- Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 40.000.000 đồng đối với một trong các hành vi vi phạm: Thực hiện đổi tiền không đúng quy định của pháp luật.

- Đây là mức phạt tiền áp dụng đối với cá nhân; mức phạt tiền đối với tổ chức có cùng một hành vi vi phạm hành chính bằng 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân (Điểm b Khoản 3 Điều 3 Nghị định 88).

Tuy nhiên để chiêu dụ khách hàng, các website đổi tiền đều quảng cáo có mức phí đổi ưu đãi, giao dịch an toàn, thuận tiện. Có những trang còn công khai bảng phí chuyển đổi với con số theo khảo sát từ 3 - 15% tùy vào từng mệnh giá tiền.

"Tiền luôn trong tình trạng mới và liền seri, nguyên niêm của ngân hàng. Luôn có sẵn tiền mới nhiều mệnh giá từ 500 đồng đến 100.000 đồng. Chỉ cần nhắn số lượng tiền mới cần đổi, 5 phút sẽ có nhân viên báo giá ngay, kết bạn zalo để nhận giá sỉ" - lời quảng cáo được ghi công khai trên một trang web nhận đổi tiền.

Dịch vụ đổi tiền còn diễn ra nhộn nhịp trên mạng xã hội. Có la liệt các "chợ online" đang trao đổi, mua bán tiền lẻ, tiền mới đang hoạt động trong các hội nhóm kín trên Facebook. Trong một nhóm kín có tên "Đổi tiền mới, đổi tiền xxx" có tới hơn 18 ngàn thành viên. Mỗi ngày có đến cả trăm bài viết về hoạt động đổi tiền lẻ, tiền mới được các thành viên hội nhóm này đăng tải.

Bên cạnh đổi tiền mới VND các mệnh giá, chợ mạng đổi tiền còn xuất hiện thêm dịch vụ mua bán, trao đổi nhiều loại tiền của nhiều nước khác nhau. Theo tìm hiểu của phóng viên, được tìm mua nhiều nhất vẫn tờ tiền mệnh giá từ 2 - 100 USD. Phí đổi phụ thuộc vào mệnh giá và số lượng mà khách hàng yêu cầu, thậm chí với cả những tờ tiền có series đẹp thì chi phí đổi càng cao.

Đáng chú ý, một số bên còn cung cấp các mặt hàng như "tờ 2 USD in hình con trâu mạ vàng", "tiền 2 USD hình con trâu seri năm sinh", "tiền hình con trâu 100 Macao 2021",... với mức giá mỗi tờ hàng trăm ngàn đồng nhưng rất khó để xác thực về nguồn gốc, xuất xứ.

Câu chuyện đổi tiền lẻ vào mỗi dịp Lễ Tết không còn là điều gì quá mới mẻ với người dân Việt Nam. Cứ đến hẹn lại lên, bước vào thời điểm cận Tết, thị trường này lại nóng hơn bao giờ hết. Trên mạng xã hội, tại các hội nhóm, xuất hiện liên tục các bài viết quảng cáo tiền lẻ, đổi tiền lẻ với đủ mệnh giá, bán những tờ tiền có số seri đẹp hay ngày tháng năm sinh.

Bên cạnh đó, những dịch vụ này thường hoạt động chủ yếu trên mạng xã hội và tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ. Cụ thể, các đối tượng lừa đảo có thể lợi dụng nhu cầu của người dân, yêu cầu khách hàng giao dịch bằng cách chuyển khoản hoặc nạp thẻ cào điện thoại, sau đó chặn liên lạc để cướp trắng số tiền

Luật sư Nguyễn Ngọc Liên (Đoàn luật sư TP Hà Nội) cho biết:

"Để có thể hạn chế được tình trạng nhiều người lợi dụng nhu cầu cần tiền lẻ, tiền mới để đổi tiền lấy phí cao, cần phải có sự tuyên truyền và thay đổi nhận thức của người dân. Thay vì đi lễ chùa dùng 10 tờ 1.000 đồng hay 2.000 đồng làm công đức thì có thể dùng 1 tờ 10.000 đồng, 20.000 đồng hay 50.000 đồng để làm công đức".

Một số người bán cho biết, những năm gần đây, Ngân hàng Nhà nước đã ngừng phát hành tiền lẻ mới vào dịp Tết, thế nên để có được số tiền lẻ bán cho người cần mua, họ đã phải tích trữ ngay từ năm trước đó.

Hoạt động tích trữ cũng được thực hiện cùng với sưu tầm những tờ tiền có seri đẹp như tứ quý, đại phát đại lộc, ngày tháng năm sinh để bán lại với giá cao cho những người có nhu cầu mua lưu niệm hoặc tặng. Thực tế, có những người sẵn sàng bỏ tiền triệu để mua được 1 tờ tiền có mệnh giá nhỏ gấp chục lần.

Chi phí đổi tiền lẻ cũng không hề rẻ, một số nơi lấy mức phí 7% với mỗi 1 triệu tiền đổi. Một số người lấy mức phí tùy theo mệnh giá tiền, mệnh giá càng nhỏ thì phí càng cao. Một tài khoản facebook rao đổi tiền lẻ với mức phí được tính khá đắt đỏ.

Đối với tiền 1000đ, phí đổi là 40.000 đồng cho 1 thếp 100 tờ, chiếm đến 40% giá trị; với mệnh giá 10.000 đồng phí đổi là 80.000 đồng cho 1 triệu; với tiền 20.000 đồng phí đổi là 90.000 đồng/triệu. Dù đắt, nhưng người hỏi đổi tiền rất nhiều.

Nhiều rủi ro tiềm ẩn

Chị B.M.A. (Hoàng Mai - Hà Nội) từng là một nạn nhân của việc đổi tiền online. Theo đó, sau khi chuyển khoản cho bên cung cấp dịch vụ, số tiền mà chị B.M.A nhận lại không đúng với cam kết ban đầu.

"Nhu cầu của tôi là đổi tiền để lì xì ngày Tết, tôi đã chuyển khoản để chốt đơn hàng qua Facebook. Nhưng sau khi nhận thì số tiền tôi đổi bị thiếu so với cam kết trước đó. Chủ tài khoản Facebook sau giao dịch cũng đã chặn tôi nên không thể liên lạc được nữa" - chị B.M.A cho biết.

Đó chỉ là một trong số rất nhiều trường hợp bị lừa đảo bởi các thủ đoạn tinh vi của chiêu trò đổi tiền qua mạng. Người dân có thể đối mặt với hàng loạt rủi ro như bị đổi thiếu tiền, sử dụng tiền bất hợp pháp, không rõ nguồn gốc hay thậm chí là tiền giả.

Luật sư Quách Thành Lực (Đoàn luật sư TP Hà Nội) cho biết việc đổi tiền lẻ kiếm lời ăn phí chênh lệch là hành vi trái pháp luật và có thể bị phạt tiền. Theo đó, Nghị định 88/2019/NĐ-CP về xử phạt hành chính trong lĩnh vực tiền tệ và ngân hàng đã quy định rõ, hành vi đổi tiền trái phép có thể bị phạt lên tới 80 triệu đồng.

"Cụ thể, phạt tiền từ 20 triệu đồng đến 40 triệu đồng đối với hành vi thực hiện đổi tiền không đúng quy định của pháp luật. Mức phạt trên áp dụng với cá nhân, còn với tổ chức sẽ tăng nặng gấp 2 lần" - luật sư Quách Thành Lực cho biết.

Trước đó, vào tháng 12.2020, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị 44/CT-TTg về tăng cường công tác quản lý, điều hành nhằm bình ổn giá cả thị trường, bảo đảm trật tự an toàn xã hội dịp Tết Nguyên đán Tân Sửu, trong đó yêu cầu các cơ quan chức năng tăng cường phát hiện và xử lý các hành vi đổi tiền lẻ trái quy định của pháp luật.

Trong cuộc họp báo về triển khai nhiệm vụ ngành ngân hàng năm 2021 diễn ra vào ngày 24.12.2020, phía Ngân hàng Nhà nước cũng khẳng định sẽ siết chặt hoạt động đổi tiền lẻ, tiền mới dịp Tết. Theo đó, dịp Tết Nguyên Đán 2021, chính sách đối với việc in tiền lẻ mới vẫn được áp dụng như các năm trước. Cụ thể, Ngân hàng Nhà nước sẽ không in tiền mới mệnh giá nhỏ. Theo chia sẻ của ông Đào Minh Tú - Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước, việc hạn chế in tiền lẻ mới giúp ngân sách tiết kiệm được 3.500 tỷ đồng.