Vương Trinh Nghi - Nữ khoa học gia thời Thanh: Am tường toán học thiên văn, tư duy vượt xa thời đại

Hoàng Anh13:57 31/08/2022

 3  |  0 Thảo luận  |  Báo cáo

Theo dõi trên

Được mệnh danh là "Marie Curie của Trung Quốc", Vương Trinh Nghi đã trở thành ngôi sao sáng trong lĩnh vực khoa học. Bà là một phụ nữ toàn năng, tinh thông thiên văn, toán học, địa lý, y học và thơ ca.

Vương Trinh Nghi - Nữ khoa học gia thời Thanh: Am tường toán học thiên văn, tư duy vượt xa thời đại - Hình 1

Vào năm thứ 33 của triều đại Hoàng đế Càn Long (1768), Vương Trinh Nghi sinh ra trong một gia đình có công danh học thức ở Giang Tô.

Ông nội của bà là Vương Giả Phụ từng làm tri phủ với nguyên tắc vàng: "Quan thanh liêm, thương dân như con, xem phủ như nhà".

Cha của bà, Vương Tích Sâm từng làm quan huyện thừa, vì nhiều lần thất bại trong các kỳ thi của triều đình, ông đã chuyển sang nghiên cứu y học và trở thành bác sĩ nổi tiếng một phương.

Lớn lên trong một gia đình gia giáo, Vương Trinh Nghi từ nhỏ may mắn nhận được sự giáo dục rất tốt. Tuy nhiên, trong thời kỳ xã hội phong kiến cổ đại Trung Quốc, môi trường gia đình học tập như vậy vẫn chưa đủ để tạo nên nhà khoa học nữ có kiến thức phi thường. Nếu không có những trải nghiệm sau này, Vương Trinh Nghi có lẽ đã trở thành một nhân vật tiểu thư đài các như Lâm Đại Ngọc trong "Hồng Lâu Mộng".

Năm 1779, Vương Giả Phủ qua đời ở Đông Bắc khi bị đày đến Cát Lâm vì tội ăn nói phạm thượng, để lại cả một kho tàng trí thức gồm 75 tủ đựng sách cực lớn cho Vương Trinh Nghi, khi đó bà chỉ mới 11 tuổi.

Vương Trinh Nghi - Nữ khoa học gia thời Thanh: Am tường toán học thiên văn, tư duy vượt xa thời đại - Hình 2

Không chỉ có các tác phẩm văn học phong phú, mà còn có sách của những bậc thầy khoa học thời xưa như Tổ Xung Chi, Tăng Nhất Hành, Quách Thủ Kính (một nhà thiên văn học, kỹ sư thủy lợi, nhà toán học và chính trị gia người Trung Quốc, sống vào thời nhà Nguyên)... Trong đó sách của Tổ Xung Chi có giá trị to lớn vì ông là nhà khoa học nổi tiếng thời Nam Bắc triều trong lịch sử Trung Quốc, cũng là người đầu tiên trên thế giới tính được số pi chính xác đến 7 chữ số thập phân cùng nhiều phát minh khoa học xuất sắc khác.

Vương Trinh Nghi - Nữ khoa học gia thời Thanh: Am tường toán học thiên văn, tư duy vượt xa thời đại - Hình 3

Dưới sự dạy dỗ của ông nội và cha, Vương Trinh Nghi đã không làm họ thất vọng. Với bộ sưu tập sách đồ sộ do ông nội để lại, bà ngày đêm đắm chìm trong bể tri thức. Thậm chí, bà còn viết câu "Đời người học hành làm gì có nghèo khổ, trong khi nắm giữ tri thức là báu vật trân quý" để khích lệ chính mình.

Vương Trinh Nghi - Nữ khoa học gia thời Thanh: Am tường toán học thiên văn, tư duy vượt xa thời đại - Hình 4

5 năm sau khi ông nội qua đời, Vương Trinh Nghi gần như đọc hết kho tàng sách mà ông để lại. Năm 16 tuổi, bà từ Đông Bắc trở về quê hương ở Giang Tô với cha mẹ, sau đó theo cha và bà nội để hành y khắp nơi.

Từ Đông Bắc đến Giang Tô, lại từ Nam Kinh đến Bắc Kinh, sau đó đến Thiểm Tây, Hồ Nam, và thậm chí về phía Đông của Quảng Đông. Trong hơn 2 năm, bà đã đi chu du tứ phương, quãng đường hành trình dài đến mức đếm không xuể.

Trải nghiệm hết nhân tình thế thái, phong tục tập quán và nét văn hóa ở nhiều địa phương đã giúp Vương Trinh Nghi phá bỏ hoàn toàn những hạn chế trong lối tư duy của những người phụ nữ bình thường.

Có thể nói Vương Trinh Nghi là nhân vật đại diện tranh đấu cho sự bình đẳng của nữ giới sớm nhất thời nhà Thanh.

Vương Trinh Nghi - Nữ khoa học gia thời Thanh: Am tường toán học thiên văn, tư duy vượt xa thời đại - Hình 5

Sau khi "đọc mười vạn quyển sách và đi bộ vạn dặm", Vương Trinh Nghi, lúc này 18 tuổi, trở về Nam Kinh lập nghiệp.

5 năm ở Cát Lâm, vừa nghiên cứu những cuốn sách của ông nội để lại, vừa học cưỡi ngựa và võ thuật từ một người phụ nữ trong quân đội Mông Cổ địa phương. Thậm chí, bà đã đạt đến trình độ "cưỡi ngựa phóng dây, phi nước đại chạy như bay".

Vương Trinh Nghi - Nữ khoa học gia thời Thanh: Am tường toán học thiên văn, tư duy vượt xa thời đại - Hình 6

Vì vậy, trở lại Nam Kinh, bà bắt đầu tự do nghiên cứu và khám phá khoa học của riêng mình.

Bắt đầu là toán học mà ông nội đã dạy từ nhỏ. Từ 13 tập của "Đức phong đình sở tập" của Vương Trinh Nghi để lại, chúng ta có thể phát hiện nghiên cứu của bà liên quan đến các hàm lượng giác và định lý Pitago.

Vương Trinh Nghi - Nữ khoa học gia thời Thanh: Am tường toán học thiên văn, tư duy vượt xa thời đại - Hình 7

"Lời giải Tam giác Pitago" chiếm một phần đáng kể trong nghiên cứu của bà, phân tích chi tiết các công thức hàm số lượng giác đến từ phương Tây mà lúc đó chưa một ai hiểu hết. Những nghiên cứu này có ý nghĩa to lớn đối với sự phát triển của số học Trung Quốc.

Vương Trinh Nghi nhận thức sâu sắc điểm này, vì vậy bà không chỉ cố gắng lý giải "Tây học", mà còn đơn giản hóa và biên tập lại "Mai thị toán học" của Mai Văn Đỉnh, bộ công trình nghiên cứu vốn được ông nội bà rất coi trọng.

Bà đã tổng hợp "Tính lịch" thành "Giản hóa tính lịch" và điều chỉnh "Trù toán nguyên bản" (số học tính bằng que) của Mai Văn Đỉnh thành "Diễn giải trù toán". Điều đáng tiếc là hai tác phẩm này tổng cộng 7 cuốn đều đã bị thất lạc.

Vương Trinh Nghi - Nữ khoa học gia thời Thanh: Am tường toán học thiên văn, tư duy vượt xa thời đại - Hình 8

Trong lĩnh vực thiên văn, Vương Trinh Nghi đã để lại những tác phẩm như "Biện giải tuế sai trục" (hay chính là Tiến động trục quay, sự biến thiên rất chậm và liên tục của định hướng trục quay của một thiên thể), "Phân biệt Hoàng đạo và Xích đạo" và "Luận trái đất hình tròn".

Những gì Vương Trinh Nghi đã làm là tổng hợp các lý thuyết của Ngu Hỷ, Tổ Xung Chi, Tăng Nhất Hành, Quách Thủ Kính và những người tiền nhiệm khác, đồng thời kết hợp lịch của Trung Quốc và phương Tây, cuối cùng đưa ra một kết luận chính xác hơn rằng "cứ 70 năm, ngày đông chí lùi lại 1 độ".

Vương Trinh Nghi - Nữ khoa học gia thời Thanh: Am tường toán học thiên văn, tư duy vượt xa thời đại - Hình 9

Điều quan trọng hơn là Vương Trinh Nghi đã xác nhận tính đúng đắn của thuyết "trái đất hình cầu" thông qua các "thí nghiệm đất" khác nhau trong khi thuyết "trời tròn và đất vuông" vẫn còn phổ biến vào thời điểm đó. Đây chính là một nhận thức khoa học rất tiên tiến vào giữa thời nhà Thanh.

Chính vì lý do này mà trong công trình nghiên cứu tiếp theo, Vương Trinh Nghi đã giải thích một cách chính xác mối quan hệ vị trí của mặt trời, trái đất và mặt trăng khi xảy ra Nhật thực và Nguyệt thực cùng với nguyên nhân của các hiện tượng thiên văn này. Sau đó bà đã viết cuốn "Lý giải Nguyệt thực" để hậu thế học hỏi.

Nên nhớ rằng, dân gian Trung Quốc thời điểm đó luôn tin: "Thiên cẩu ăn mặt trăng là một điềm xấu". Từ đó có thể thấy những suy nghĩ và kết quả nghiên cứu của Vương Trinh Nghi vượt ra ngoài giới hạn thời gian và không gian.

Vương Trinh Nghi - Nữ khoa học gia thời Thanh: Am tường toán học thiên văn, tư duy vượt xa thời đại - Hình 10

Trong bối cảnh đó, thành tích nghiên cứu của Vương Trinh Nghi được lan truyền sang vùng đất phương Tây xa xôi thông qua các nhà truyền giáo. Nhờ đó, bà đã trở thành một ngôi sao sáng trong lĩnh vực khoa học, được mệnh danh là "Marie Curie của Trung Quốc".

Song, bất hạnh thay, Vương Trinh Nghi qua đời vì bạo bệnh ở tuổi 29. Một số lượng lớn bản thảo kết quả nghiên cứu khoa học cũng bị thất lạc sau đó, chỉ một phần rất nhỏ còn sót lại nhưng cũng đủ để chúng ta thấy được sự vĩ đại của bà.

Nhìn lại cuộc đời của Vương Trinh Nghi, nhiều người có thể cho rằng bà chưa có thành quả nghiên cứu khoa học đột phá nào. Tuy nhiên, chúng ta cũng cần xem xét rằng do hoàn cảnh hạn chế của thời đại, Vương Trinh Nghi, một phụ nữ trong thời kỳ phong kiến, đã tạo ra nhiều kết quả nghiên cứu ở tuổi 29, đủ để chứng minh khả năng phi thường của bà.

Năm 1994, Tổ Công tác Danh mục Hệ thống Hành tinh của Liên minh Thiên văn Quốc tế (IAU) đã đặt tên cho hố vòm mới được phát hiện trên Sao Kim theo tên "Vương Trinh Nghi". Qua đó có thể thấy, tầm ảnh hưởng của bà trong cộng đồng khoa học quốc tế vượt xa sức tưởng tượng của những người bình thường.

Vương Trinh Nghi - Nữ khoa học gia thời Thanh: Am tường toán học thiên văn, tư duy vượt xa thời đại - Hình 11

Bạn có THÍCH bài viết này chứ?
Không

Chủ đề liên quan

Thê thiếp ngày xưa được 1 "đặc quyền" đáng sợ, chính thất cũng không có

Thê thiếp ngày xưa được 1 "đặc quyền" đáng sợ, chính thất cũng không có
Minh Lợi17:19:18 19/03/2025
Trong xã hội phong kiến Trung Hoa, thê thiếp chỉ được xem như những món hàng, bị mua bán và không có quyền lợi gì đáng kể, thậm chí còn không có vị trí chính thức trong gia phả nhà chồng.

 2  |  0 Thảo luận  |  

Vụ trà sữa có "đường lưỡi bò": Cơ quan chức năng vào cuộc, 1 bên dính đạn lạc

Vụ trà sữa có "đường lưỡi bò": Cơ quan chức năng vào cuộc, 1 bên dính đạn lạc
Bình Minh07:01:41 17/03/2025
Sau Baby Three, đến lượt 1 thương hiệu trà sữa xuất xứ từ Trung Quốc, sắp ra mắt tại Việt Nam vướng nghi vấn liên quan đường lưỡi bò . Dân tình đang kêu gọi tẩy chay hãng này.

 5  |  1 Thảo luận  |  

Miss Tourism Worldwide hệ 'nghèo': sàn diễn ở phòng họp, VN không cử đại diện

Miss Tourism Worldwide hệ 'nghèo': sàn diễn ở phòng họp, VN không cử đại diện
Lan Chi13:24:50 16/03/2025
Vòng trình diễn trang phục dân tộc của cuộc thi Miss Tourism Worldwide 2025 đã diễn ra tại Malaysia. Tuy nhiên, trái với sự kỳ vọng của công chúng, sự kiện lại gây thất vọng bởi quy mô nhỏ hẹp, khâu tổ chức thiếu chuyên nghiệp và thiếu điểm nhấn.

 3  |  0 Thảo luận  |  

Thanh niên mê game vì biến cố, phụ huynh kịp lúc cứu mạng nhờ 1 việc "độc ác"

Thanh niên mê game vì biến cố, phụ huynh kịp lúc cứu mạng nhờ 1 việc "độc ác"
Gia Nhi16:46:02 15/03/2025
Chu Quang vốn là một cậu bé vui vẻ, hoạt bát. Đến những năm học cấp 2, cậu bạn trở thành nạn nhân của bắt nạt ở trường. Trước tình huống này, Quang chọn cách im lặng chịu đựng, không báo với phụ huynh và thầy cô.

 2  |  1 Thảo luận  |  

Trịnh Sảng đạo đức 'bê tha' làm 'bé đường', đẻ con cho đại gia, con bà lớn 'xử'?

Trịnh Sảng đạo đức 'bê tha' làm 'bé đường', đẻ con cho đại gia, con bà lớn 'xử'?
Kim Oanh15:18:06 11/03/2025
Một người dùng mạng xã hội Trung Quốc bất ngờ đăng đàn tố nữ diễn viên Trịnh Sảng xen vào hạnh phúc của bố mẹ anh. Người này còn tiết lộ, nữ diễn viên mang thai với đại gia lớn tuổi.

 1  |  0 Thảo luận  |  

Vợ nuôi chồng lười làm 7 năm, vừa đăng 'phốt' lộ bí mật 280 tỷ, CĐM quay xe

Vợ nuôi chồng lười làm 7 năm, vừa đăng 'phốt' lộ bí mật 280 tỷ, CĐM quay xe
Kim Oanh17:04:52 08/03/2025
Sự việc mới diễn ra tại Trung Quốc này hiện đang thu hút rất nhiều sự chú ý của dư luận. Đặc biệt là khi người chồng công khai 1 thứ gây tranh cãi. Kết hôn bảy năm rồi, anh ấy ngày nào cũng ở nhà chơi game... .

 1  |  0 Thảo luận  |  

Rộ tin Baby Three chứa "đường lưỡi bò", ViruSs lập tức có động thái, NSX nói gì?

Rộ tin Baby Three chứa "đường lưỡi bò", ViruSs lập tức có động thái, NSX nói gì?
Hướng Dương17:08:28 06/03/2025
Giữa cơn sốt Baby Three, hình ảnh được cho là đường lưỡi bò xuất hiện trên phiên bản Thỏ thị trấn ver.2 của món đồ chơi này đã gây xôn xao cõi mạng. Streamer ViruSs cũng đã có động thái liên quan.

 5  |  1 Thảo luận  |  

Hotgirl 'cao thủ' tình ái làm 36 nam nhân 'sa lưới' một lúc vì tin vào 1 câu này

Hotgirl 'cao thủ' tình ái làm 36 nam nhân 'sa lưới' một lúc vì tin vào 1 câu này
Bảo Yến14:52:03 04/03/2025
Câu chuyện dở khóc dở cười này bắt đầu từ các ứng dụng hẹn hò trực tuyến. Tại thành phố Huệ Châu (tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc), nhiều nam giới độ tuổi 30 đã rơi vào lưới tình của một cô gái tự xưng là Lưu Giai .

 3  |  0 Thảo luận  |  

Họ hiếm ở Trung Quốc có nguồn gốc cao siêu, ngày nay không ai dám giữ, vì sao?

Họ hiếm ở Trung Quốc có nguồn gốc cao siêu, ngày nay không ai dám giữ, vì sao?
Nguyễn Tuyết17:06:14 03/03/2025
Có một họ ở Trung Quốc được xếp vào hàng hiếm và những người mang họ này thường sẽ gặp rắc rối trong cuộc sống. Tuy nhiên, đằng sau nó lại có nguồn gốc vô cùng cao siêu .

 3  |  0 Thảo luận  |  

Cô gái ép chồng chưa cưới thử cảm giác đau đẻ trước hôn lễ, nhận kết đắng để đời

Cô gái ép chồng chưa cưới thử cảm giác đau đẻ trước hôn lễ, nhận kết đắng để đời
Hoa Chỉ15:32:08 27/02/2025
Một cô gái ở Trung Quốc đã ép hôn phu phải đi trải nghiệm cảm giác đau đẻ, tự cô điều chỉnh máy cho chồng. Kết quả cô phải nhận kết đắng nhớ đời và chịu sự phẫn nộ từ cộng đồng mạng.

 2  |  0 Thảo luận  |  

Diệp Kha chính thức hạ sinh, quý tử Angelababy bị dọa mất thừa kế 35 nghìn tỷ?

Diệp Kha chính thức hạ sinh, quý tử Angelababy bị dọa mất thừa kế 35 nghìn tỷ?
Bảo Yến21:36:45 27/02/2025
Tin tức hot nhất showbiz Trung Quốc lúc này liên quan đến Huỳnh Hiểu Minh và Diệp Kha. Theo nguồn tin trong giới, vào ngày 24/2 vừa qua, tài tử Thần Điêu Đại Hiệp đã lên chức cha lần 2. Diệp Kha đã sinh con gái ở 1 BV tư nhân cao cấp tại Thượng Hải.

 4  |  0 Thảo luận  |  

Mẹ chồng lộ mối quan hệ 'khó đỡ' với con dâu, quá khứ bị đào lại ai cũng sốc

Mẹ chồng lộ mối quan hệ 'khó đỡ' với con dâu, quá khứ bị đào lại ai cũng sốc
Lan Chi16:48:50 19/02/2025
Một đám cưới diễn ra tại thành phố Tô Châu, tỉnh Giang Tô với những tình tiết gay cấn hơn cả phim truyền hình đã thu hút rất nhiều sự chú ý của cộng đồng mạng Trung Quốc.

 3  |  0 Thảo luận  |