Đây là những kết quả thực sự hứa hẹn, nhất là khi thế giới đang dồn hy vọng vào một loại vaccine có khả năng chấm dứt dịch bệnh, trong bối cảnh biến chủng mới đang xuất hiện. "Dù còn thận trọng, nhưng có thể nói phép màu đang xảy ra," - Eran Segal, chuyên gia từ Viện Weizmann nhận định.
Với kỳ vọng đi đến khống chế và chấm dứt đại địch Covid-19, một liên minh vắc xin Covid-19 toàn cầu ra đời (được gọi là COVAX) với hơn 100 nước tham gia. Mục tiêu của COVAX tiến tới phân phối khoảng 2 tỷ liều vắc xin trên toàn thế giới vào cuối năm 2021, trong đó nhân viên y tế được ưu tiên trước, sau đó đến khoảng 20% đối tượng dễ bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh nhất ở mỗi nước thành viên, không phân biệt thu nhập.
Vì vậy, COVAX được đ.ánh giá là một động lực lớn cho việc triển khai toàn cầu nhiều loại vắc xin an toàn và hiệu quả, là "phát súng" tốt nhất vào giai đoạn cuối đối với đại dịch Covid-19, có ý nghĩa rất quan trọng trong cuộc chiến chống vi rút corona mới. Số lượng vắc xin Covid-19 hiện là một nguồn tài nguyên khan hiếm và hữu hạn.
Dù vậy, trong chiến dịch tiêm chủng vắc xin thần tốc của Israel, việc sở hữu số lượng vắc xin không phải là chìa khóa duy nhất. Trong nền kinh tế vắc xin của thế kỷ 21, dữ liệu cũng là sức mạnh.
Israel thiết lập kế hoạch tiêm chủng cho người dân sớm hơn vài tháng so với các quốc gia lớn hơn và giàu có hơn, đồng thời vừa đặt hàng sớm, vừa chia sẻ thông tin bệnh nhân sau khi tiêm chủng để theo dõi hiệu quả vắc xin đối với từng trường hợp. Nhờ đó, Israel sớm có được nguồn vắc xin Covid-19 cần thiết để bảo vệ người dân của mình nhanh hơn bất kỳ nơi nào khác.
Hệ thống chăm sóc sức khỏe với ứng dụng công nghệ cao và việc triển khai vắc xin cực kỳ hiệu quả cũng như phản hồi nhanh kết quả cho hãng sản xuất vắc xin, giúp đẩy nhanh quá trình sản xuất và tiêm chủng toàn cầu.
Chỉ chưa đầy một tháng sau khi bắt đầu tiêm chủng vào ngày 19/12 năm ngoái, sử dụng loại vắc xin do công ty Pfizer và BioNtech bào chế, với tốc độ đạt khoảng 150.000 người mỗi ngày, hơn 20% dân tại Israel đã được tiêm mũi đầu tiên của loại vắc-xin gồm 2 mũi này. Cạnh đó, hơn 70% người từ 60 t.uổi trở lên hay những người nằm trong diện ưu tiên tiêm chủng trước cũng được tiêm vắc xin, đạt tỷ lệ cao nhất thế giới.
Đáng chú ý, mức độ lây nhiễm corona trước cả khi tiêm mũi vắc xin thứ hai cũng giảm đáng kể. Thủ tướng Israel Benyamin Netnayahu khẳng định, kho thông tin theo dõi hiệu quả vắc xin tiêm phòng sẽ giúp các quốc gia phát triển các chiến lược để chấm dứt sự bùng phát của đại dịch.
Israel liên hệ với những người được ưu tiên tiêm chủng thông qua hệ thống chăm sóc y tế của mình. Theo luật, tất cả người dân nước này đều phải đăng ký với một cơ sở y tế được công nhận. Người dân Israel chỉ cần truy cập trang web của (nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe) của mình và ngay lập tức họ sẽ biết mình có đủ điều kiện hay không.
Chuyên gia miễn dịch Cyrille Cohen, thành viên ủy ban cố vấn của Bộ Y tế về vắc xin của Israel cho biết: "Tôi nghĩ thật đáng kinh ngạc là trong vòng hai đến ba tuần, Israel đã thu thập dữ liệu từ hàng trăm nghìn người được chủng ngừa. Điều này có thể giúp trả lời những câu hỏi quan trọng liên quan đến tác dụng bảo vệ tức thì của một liều vắc xin".
Các dữ liệu cho thấy tốc độ lây nhiễm tại Israel đang chậm hẳn lại so với thời điểm đỉnh dịch hồi tháng 1/2021, dù số ca nhiễm trong những ngày gần đây đang phần nào gây lo ngại. Nhưng chưa hết, số lượng người có triệu chứng nặng cũng giảm hẳn - chủ yếu ở độ t.uổi trên 60, cũng là nhóm đối tượng được tiêm sớm nhất do có tỉ lệ rủi ro cao.
Tổ chức Y tế Maccabi - một trong số 4 tổ chức y tế (HMO) tại Israel đã theo dõi 163.000 người tiêm đủ 2 liều vaccine. Chỉ 31 trong số đó dương tính với Covid-19, trong khi nhóm không được tiêm có tới 6.500 người nhiễm. Một khảo sát khác do Bộ Y tế Israel tiến hành với quy mô rộng hơn cho thấy, chỉ 537 trường hợp trên tổng cộng 750.000 người được tiêm là dương tính với Covid-19 - chiếm 0,07%. Trong đó có 38 trường hợp phải nhập viện với các triệu chứng từ bình thường tới nghiêm trọng.
Đây là những kết quả thực sự hứa hẹn, nhất là khi thế giới đang dồn hy vọng vào một loại vaccine có khả năng chấm dứt dịch bệnh, trong bối cảnh biến chủng mới đang xuất hiện. "Dù còn thận trọng, nhưng có thể nói phép màu đang xảy ra," - Eran Segal, chuyên gia từ Viện Weizmann nhận định.
Dẫu vậy, giới chuyên gia vẫn tỏ ra cảnh giác rằng vẫn còn con đường rất dài phải đi. Các chuyên gia cho biết số lượng các ca nhiễm nghiêm trọng đang giảm, nhưng tổng số ca nhiễm không biến mất nhanh như vậy. Ngoài ra, kết quả nghiên cứu sẽ còn thay đổi khi biến chủng mới dần xuất hiện.
Những gì xảy ra tại Israel dường như là một bài học về việc tiêm chủng nhanh có tác dụng như thế nào, nhưng đồng thời cũng là khởi đầu của thách thức mới dành cho chương trình tiêm chủng toàn cầu.
Phép màu ở quốc gia ít ai ngờ
Một lợi thế không thể phủ nhận là việc Israel là quốc gia khá nhỏ, nên hiệu quả của vaccine có thể được truyền miệng. Dù ưu tiên nhóm trên 60 t.uổi và công nhân viên y tế, nhưng chính sách của họ là "không lãng phí". Nghĩa là nếu như còn dư vaccine cấp trong ngày hoặc trong tuần, họ sẵn sàng tiêm nó cho bất kỳ ai, từ nhân viên giao pizza cho đến cô sinh viên đang đứng đợi xe bus.
"Chiến dịch vaccine của chúng tôi được chuẩn bị kỹ, nhưng đồng thời cũng rất linh hoạt," - Hagai Levine, chuyên gia dịch tễ từ ĐH Hebrew chia sẻ. "Khi lên kế hoạch, sẽ có những yếu tố bất chợt xảy ra, đòi hỏi phải thay đổi nhanh chóng. Và chúng tôi lại làm điều đó rất tốt."
Thủ tướng Benjamin Netanyahu tuyên bố đến cuối tháng 3, toàn bộ dân số Israel sẽ được tiêm chủng. Đối với giới chuyên gia, điều đó là khả thi nhưng sẽ không đơn giản như vậy.
Cả thế giới cùng trông chờ
Dữ liệu của Israel cho thấy rằng vaccine có hoạt động trên mức độ cá thể, sau đó so sánh với những người chưa được tiêm. Hệ thống y tế của đất nước giúp họ dễ dàng làm được điều đó.
Nhưng không chỉ vậy, hệ thống này còn mang đến một sự hỗ trợ rất lớn cho cuộc đua vaccine trên thế giới. Trong bối cảnh nguồn cung không đủ, Israel lại dễ dàng tiếp cận vaccine do lời hứa sẽ mang tới dữ liệu nhanh chóng cho Pfizer - nơi hiện vẫn đang phải theo dõi hiệu quả và tác dụng phụ của thuốc.
Dẫu vậy, các chuyên gia nhận định tình hình sẽ dần trở nên phức tạp hơn, nhất là khi tính đến việc đạt được cái gọi là "miễn dịch cộng đồng". Do biến chủng mới xuất hiện, rất có khả năng virus sẽ kháng lại được vaccine. Ở thời điểm hiện tại, các bằng chứng cho thấy vaccine hiện hành có hiệu quả với biến chủng mới, nhưng điều này hoàn toàn có thể thay đổi trong tương lai.
Còn nhiều câu hỏi khác nữa. Brian Wahl - chuyên gia dịch tễ từ ĐH Johns Hopkins cho biết ngay cả khi vaccine tỏ ra hiệu quả, họ vẫn đang phải tiếp tục nghiên cứu tác dụng của nó trước khả năng lây lan của dịch bệnh. Hay cụ thể hơn là việc một người được tiêm vaccine liệu có thể lan truyền bệnh hay không.
Một câu hỏi quan trọng nữa thời gian có hiệu lực của vaccine là bao lâu. "Chúng ta cần tiếp tục theo dõi khả năng bảo vệ của vaccine trong vài tháng kế tiếp," - Wahl cho biết.
Thêm nữa, đây vẫn là một loại vaccine mới, nên không phải ai cũng hào hứng với nó. Vẫn có những người mang theo định kiến, ngần ngại tiêm vaccine, và việc để họ chấp nhận tiêm chủng là một thách thức mà Israel cùng nhiều quốc gia khác phải đối mặt.
Ở thời điểm hiện tại, mới chỉ có những người từ 16 t.uổi trở lên là được tiếp cận với vaccine. Các nhà khoa học cũng không thể biết được khi nào t.rẻ e.m mới được chấp thuận tiêm chủng. Tất cả những điều này tạo nên một lỗ hổng, nơi một bộ phận người dân không được tiêm và trở thành ổ dịch tiềm năng lan truyền virus. "Khi có 100% dân số được tiêm chủng thì đi một nhẽ. Nhưng nếu không, mọi thứ sẽ trở nên rất phức tạp." - Bruce Rosen, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu chính sách y tế Smokler tại Viện Myers-JDC-Brookdale (MJB) ở Jerusalem nhận định.
Triều Tiên nhận 2 triệu liều vắc xin từ COVAX tháng này, Việt Nam nhận 4,9 triệu liều Tin tài trợSáng kiến vắc xin COVAX thông báo tới cuối tháng 2-2021 dự kiến sẽ có gần 2 triệu liều vắc xin COVID-19 được chuyển tới Triều Tiên. COVAX cũng thông báo phân phối cho Việt Nam gần 4,9 triệu liều nhưng không nêu rõ mốc thời gian.
5 | 0 Thảo luận | Báo cáo