Tranh Mona Lisa bị 'dân hóa' mổ xẻ, thành phần bí ẩn khiến thế giới ngỡ ngàng?

Tháng 10/2023, một ngh.iên cứu mới mang tính bứt phá đã được công bố trên Tạp chí của Hiệp hội Hóa học Hoa Kỳ, chứng minh một khả năng thiên tài của Leonardo da Vinci khi thực hiện kiệt tác Mona Lisa.

Nhóm các nhà khoa học và sử gia nghệ thuật ở Pháp và Anh đã phát hiện ra rằng Leonardo đã sử dụng công thức hóa học đặc biệt của riêng mình trên lớp nền của bức họa Mona Lisa.

Victor Gonzalez, tác giả chính của ngh.iên cứu và là nhà hóa học tại cơ quan ngh.iên cứu hàng đầu của Pháp, CNRS, chia sẻ: "Ông ấy là người thích thử nghiệm và mỗi bức tranh của ông ấy đều hoàn toàn khác biệt về mặt kỹ thuật. Trong trường hợp này, thật thú vị khi thấy rằng thực sự có một kỹ thuật cụ thể dành cho lớp nền của Mona Lisa".

Gonzalez đã ngh.iên cứu thành phần hóa học của hàng chục tác phẩm của Leonardo, Rembrandt và nhiều nghệ sĩ khác. Các nhà ngh.iên cứu đã tìm thấy một hợp chất hiếm, plumbonacrite, trong một mảnh vỡ của lớp đầu tiên của tác phẩm mang tính biểu tượng, xác nhận nghi ngờ của các nhà sử học nghệ thuật rằng Leonardo đã sử dụng bột oxit chì để làm đặc và giúp làm khô sơn.

Theo ngh.iên cứu, vệt sơn từ lớp nền của bức tranh "Mona Lisa" mà các nhà ngh.iên cứu phân tích hầu như không thể nhìn thấy bằng mắt thường vì nó chỉ có đường kính bằng một sợi tóc của con người và xuất phát từ mép trên bên phải của bức tranh.

Sử dụng máy gia tốc synchrotron, một cỗ máy lớn có khả năng tăng tốc các hạt lên gần bằng tốc độ ánh sáng, các nhà ngh.iên cứu đã phân tích thành phần hóa học của mảnh vỡ ở cấp độ nguyên tử.

Kết quả ngh.iên cứu cho thấy có plumbonacrite, một sản phẩm phụ của oxit chì, giúp các nhà ngh.iên cứu khẳng định chắc chắn hơn rằng Leonardo có thể đã sử dụng bột này trong hỗn hợp sơn tự chế của mình. Gonzalez cho biết hóa chất này cũng được tìm thấy trong các tác phẩm của Rembrandt mà ông hoàn thành ở Hà Lan vào thế kỷ 17.

Ông cho biết, khám phá này "cũng cho chúng ta biết rằng những công thức đó đã được truyền lại qua nhiều thế kỷ" và "đó là một công thức rất tốt". Người ta cho rằng Leonardo đã hòa tan bột oxit chì có màu cam, trong dầu hạt lanh hoặc dầu óc chó bằng cách đun nóng hỗn hợp để tạo thành hỗn hợp sệt hơn, khô nhanh hơn.

Trong nhiều thế kỷ, Mona Lisa đã làm kinh ngạc những ai từng chứng kiến vì nụ cười bí ẩn và cái nhìn lạnh lùng của chủ thể bức tranh. Nàng Mona Lisa được cho là Lisa Gherardini, vợ của một thương gia tơ lụa người Florence, theo Bảo tàng Louvre ở Paris, nơi bức tranh đã lưu giữ từ thế kỷ 18. Gonzalez cho biết ngay cả sau phát hiện bứt phá này, vẫn còn nhiều bí mật ẩn giấu trong các tác phẩm của Leonardo.

Những gia tài cổ điển luôn là một ẩn số với hậu thế, không chỉ Leonardo khiến công chúng ngỡ ngàng mà bức tranh "Đêm đầy sao" của Vincent van Gogh cũng phát hiện nhiều bí ẩn gây choáng.

Một phân tích mới về nét vẽ và màu sắc trong bức tranh nổi tiếng Starry Night (Đêm đầy sao) của Vincent van Gogh cho thấy có sự tương đồng đáng kinh ngạc với "sự nhiễu loạn tiềm ẩn" trong bầu khí quyển của Trái Đất. Điều đó phần nào chứng minh từ hàng trăm năm trước, danh hoạ huyền thoại này đã có hiểu biết chi tiết đáng ngạc nhiên về các quá trình tự nhiên, vượt xa tầm hiểu biết của khoa học đương thời.

Bức tranh gần đây đã thu hút sự chú ý của các nhà ngh.iên cứu ở Trung Quốc, những người nhận ra một số điểm tương đồng giữa các hình xoắn ốc của nó và các mô hình được thấy trong động lực học chất lỏng - ngh.iên cứu về chuyển động của chất lỏng và khí. Điều này đã truyền cảm hứng cho họ ngh.iên cứu bức tranh chi tiết hơn.

Trong ngh.iên cứu mới được công bố ngày 17/9/2024 trên tạp chí Physics of Fluids, các nhà ngh.iên cứu đã phân tích những chi tiết nhỏ nhất của nét vẽ và màu sắc được sử dụng trong các bức tranh và phát hiện ra rằng những thành phần này đều có điểm tương đồng lớn với "sự nhiễu loạn tiềm ẩn" của các loại khí trong khí quyển.

Các nhà ngh.iên cứu đã phân tích chặt chẽ 14 "vòng xoáy" trên bầu trời của bức tranh. Nhìn chung, những hình dạng này thường tuân theo các mô hình được dự đoán bởi định luật Kolmogorov - một quy tắc vật lý mô tả cách khí quyển di chuyển ở các quy mô khác nhau tùy thuộc vào năng lượng quán tính. Trong bức tranh, năng lượng quán tính đó được thể hiện bằng cường độ của màu vàng trong bức tranh.

Khi các nhà ngh.iên cứu quan sát kỹ hơn các vòng xoáy, họ cũng phát hiện ra khoảng cách và trọng lượng của từng nét cọ cho thấy sự phù hợp với tỷ lệ Batchelor, mô tả các dòng xoáy và giọt nước nhỏ có thể như thế nào trước khi chúng tan biến trong chất lỏng hỗn loạn.

Bên cạnh phát hiện mới trên, tuyệt tác Starry Night (Đêm đầy sao) ẩn chứa rất nhiều những chi tiết trùng hợp bí ẩn mà hàng trăm năm sau hậu thế vẫn chưa khám phá ra hết.

Vào tháng 5 năm nay, những bức ảnh mới về Sao Mộc từ tàu thăm dò Juno của NASA cũng cho thấy những cơn bão xoáy dữ dội ở bán cầu bắc của hành tinh này trông rất giống với những nét vẽ mới được phân tích của van Gogh. Những đám mây xoáy này cũng liên quan đến "các mô hình nhiễu loạn" trong bầu khí quyển của Sao Mộc, tương tự như trên Trái Đất.