Sự thật về nhóm má.u hiếm nhất Việt Nam, người sở hữu đặc biệt cẩn trọng

Kể từ năm 1901, y học thế giới thay đổi chóng mặt sau khi Karl Landsteiner phát hiện ra hệ nhóm má.u ABO. Đến năm 1940, hệ nhóm má.u Rh lại tiếp tục được Karl Landsteiner cùng các nhà khoa học khác tìm ra. Từ đó, thực hành truyền má.u càng được chú ý.

Sau này, nhiều hệ nhóm má.u hồng cầu khác như Rh, Kell, Kidd, Duffy, MNS, Lewis... được tìm ra. Mỗi hệ nhóm má.u này lại có một hoặc nhiều kháng nguyên. Trong đó, Rh được đán.h giá là hệ nhóm má.u phức tạp nhất với hơn 50 kháng nguyên (kháng nguyên D là phổ biến nhất).

Tính đến 6/2021, có 43 hệ nhóm má.u hồng cầu và 376 kháng nguyên nhóm má.u khác nhau được Hội Truyền má.u Quốc tế công nhận. Hội này cũng đã đề ra quy ước về nhóm má.u hiếm. Theo đó, một kháng nguyên nhóm má.u hay kiểu hình (gọi tắt là nhóm má.u) có tần suất xuất hiện dưới 0,1% được gọi là nhóm má.u hiếm và dưới 0,01% được gọi là nhóm má.u rất hiếm. Vậy nên mới có chuyện, một nhóm má.u có thể hiếm ở quốc gia này, nhưng chưa chắc đã hiếm ở quốc gia, khu vực khác.

Theo Viện Huyết học - Truyền má.u Trung ương, 45% dân số nước ta mang nhóm má.u O, 20% mang nhóm má.u A, 30% mang nhóm má.u B và chỉ 5% mang nhóm má.u AB.

Nhiều người vẫn nghĩ AB sẽ là nhóm má.u hiếm nhất Việt Nam vì tỉ lệ của nó thấp hơn các nhóm má.u khác trong hệ ABO. Nhưng thực tế, Rh(D) âm mới là hiếm nhất. Nó phù hợp với quy ước của Hội Truyền má.u Quốc tế khi chỉ chiếm gần 0,1% dân số nước ta. Nhóm AB chỉ hiếm khi nó là nhóm AB Rh(D) âm.

Có một điều thú vị là, ở Việt Nam nhóm má.u hiếm thường thấy là Rh(D) âm nhưng châu Âu, châu Mỹ, châu Úc thì Rh(D) âm chiếm 15% - 40% dân số. Dù vậy, nếu dựa trên quy luật cho nhận thì nhóm má.u O Rh- mới là nhóm gặp nhiều rủi ro nhất. Bởi lẽ nó sẽ chỉ nhận được má.u từ nhóm O Rh-. Đây là nhóm má.u thường bị thiếu trong các bệnh viện vì nhu cầu cao, thường được dùng trong các trường hợp khẩn cấp, khi không có thời gian để xác định nhóm má.u của bệnh nhân. Người nhóm má.u O được đặt biệt danh là "người hiến má.u" hay "nhóm má.u cho đi" vì má.u của họ có thể sử dụng cho bất cứ ai.

Phạm Ánh Ngọc (25 tuổ.i, Hà Nội) đã có 16 lần hiến má.u. Ngọc cho hay nhờ việc đi hiến má.u nhiều lần nên Ngọc được xét nghiệm và bác sỹ cho biết nhóm má.u của cô thuộc nhóm má.u hiếm.

Ngọc kể: "Khi được bác sỹ thông báo mình có nhóm má.u hiếm B Rh(D) âm, mình đã về nhà tìm hiểu các thông tin về nhóm má.u hiếm trên mạng. Ban đầu cũng hơi lo một chút nhưng sau đó thì mình lại thấy bình thường, mình cũng có tìm hiểu và tham gia vào câu lạc bộ nhóm má.u hiếm để khi có người cần thì mình sẽ có thông tin để đi hiến má.u."

Ngọc đã nhiều lần nhận được cuộc gọi từ Viện Huyết học-Truyền má.u Trung ương nhờ đến hiến má.u cho người bệnh. Ngọc nhớ lại, lúc ban đầu thấy khá hoang mang vì không nghĩ là nhóm má.u của mình lại hiếm như vậy. Sau này, Ngọc dần quen với việc đi hiến má.u hơn thì cũng bình tĩnh hơn khi được gọi.

Chàng trai Nguyễn Hoài Sơn (24 tuổ.i, Hà Nội) cho biết khi mới bắt đầu là sinh viên ở trường đại học, Sơn đã tham gia hiến má.u tình nguyện. Sau lần đầu tiên hiến má.u và được xét nghiệm Sơn được biết mình có nhóm má.u hiếm AB Rh(D) âm. Từ đó, Sơn thường đi hiến má.u theo những cuộc gọi huy động từ Viện Huyết học-Truyền má.u Trung ương. Cũng từ đó, Sơn hiểu được tầm quan trọng của những người hiến má.u như mình với người bệnh.

Theo quy ước của Hội Truyền má.u quốc tế, nhóm má.u có tỷ lệ dưới 0,1% trong quần thể được coi là hiếm và dưới 0,01% được coi là rất hiếm. Việt Nam, những người có nhóm má.u Rh(D) âm là nhóm má.u hiếm.

Phó giáo sư Trần Ngọc Quế - Giám đốc Trung tâm Má.u quốc gia (Viện Huyết học-Truyền má.u Trung ương) cho biết năm 2024, Viện đã tiếp nhận dự trù gần 240 đơn vị má.u nhóm hiếm và 2.458 đơn vị má.u hòa hợp phenotype từ các cơ sở điều trị. Lượng má.u phù hợp dự trữ sẵn trong kho chỉ đáp ứng được khoảng 56%, số còn lại (44%) Viện phải tìm kiếm và huy động trực tiếp từ người hiến má.u. Viện Huyết học-Truyền má.u Trung ương ghi nhận tấm lòng của những người hiến má.u nhóm hiếm, hiến má.u hòa hợp phenotype đã không quản đường xa (từ Nam Định, Hà Nam, Thái Bình...) đến hiến má.u khi được Viện mời gọi.

Phó giáo sư Trần Ngọc Quế cho hay có nhiều người dù bận công việc, bộn bề lo toan hay giữ các vị trí quan trọng tại các cơ quan, đơn vị vẫn luôn sắp xếp quỹ thời gian bận rộn của mình đến hiến má.u khi có bệnh nhân cần. Chính sự nhiệt huyết, luôn sẵn sàng đồng hành của những người có nhóm má.u hiếm đã giúp Viện đảm bảo được nguồn má.u vô cùng đặc biệt này.

Tính đến tháng 10/2024, Hội Truyền má.u quốc tế công nhận có tới 47 hệ nhóm má.u hồng cầu với 366 kháng nguyên nhóm má.u khác nhau. Trong đó, hệ nhóm má.u ABO và hệ nhóm má.u Rh là quan trọng nhất trong thực hành truyền má.u.

Hội Truyền má.u Quốc tế quy ước: một kháng nguyên nhóm má.u hay kiểu hình (gọi tắt là nhóm má.u) có tần suất xuất hiện dưới 0,1% được gọi là nhóm má.u hiếm và dưới 0,01% được gọi là nhóm má.u rất hiếm.

Tại Việt Nam, một trong những nhóm má.u hiếm hay nhắc đến là Rh(D) âm vì chỉ chiếm dưới 0,1% dân số. Trong khi tỷ lệ nhóm má.u Rh(D) âm trong cộng đồng ở châu Âu hay nhiều nước lại không phải là hiếm, vì có thể chiếm tới 15 - 40% dân số.

Việt Nam tự hào có "báu vật tâm linh" 700 tuổ.i, thế giới duy nhất 2 nước sở hữu Pinky15:43:21 21/11/2024Được mệnh danh là Hạ Long trên cạn , Vườn Quốc gia Bến En rộng 15.000 hecta thuộc địa bàn 2 huyện Như Xuân, Như Thanh (Thanh Hóa) được xem là vùng đất trù phú, sơn thủy hữu tình.