NSƯT Đàm Loan: Xuất thân quý tộc, có chồng là Chủ tịch Hội Sân khấu Việt Nam

NSƯT Đàm Loan là gương mặt nghệ sĩ gạo cội, có thâm niên hàng chục năm trong nghề. Gia thế của bà cũng không phải dạng vừa, đặc biệt hơn là hôn nhân 40 năm với NSND Trần Ngọc Giàu, được lớp nghệ sĩ trẻ và khán giả ngưỡng mộ.

Nghệ sĩ ưu tú Đàm Loan là con gái út trong gia đình khá giả có 10 anh chị em. Người xưa có câu giàu con út hưởng, khó con út chịu, có lẽ vì thế mà từ nhỏ Đàm Loan đã được cả nhà cưng chiều. Ký ức đẹp nhất trong tuổi thơ của Đàm Loan là những lần được bố chở đi ăn mì vịt tiềm, mua đèn lồng con cá ở Chợ Lớn bằng chiếc mobylette, được anh Hai chở đi mua đàn dương cầm, được mẹ tin tưởng giao cho tay hòm chìa khóa tiệm tạp hóa của bà.

Bố của Đàm Loan là thợ làm giày nổi tiếng ở Sài Gòn từ những năm 1940. Các chị gái đều là giáo viên, bản thân Đàm Loan là nữ sinh Gia Long - một ngôi trường danh giá dành cho nữ sinh thời đó ở Sài Gòn. Học hết phổ thông, Đàm Loan trở thành sinh viên trường Nghệ thuật Sân khấu 2. Vừa ra trường, Đàm Loan đã là nữ diễn viên trẻ được nhiều người biết đến.

Nhưng không bao lâu sau, người ta thấy cô kết hôn với một đạo diễn chưa mấy tên tuổi - người đó bây giờ là đạo diễn, NSND Trần Ngọc Giàu, Chủ tịch Hội Sân khấu TP.HCM. NSƯT Đàm Loan và NSND Trần Ngọc Giàu quen nhau vì học cùng trường. Trần Ngọc Giàu học dưới Đàm Loan một khóa. Khi ấy, Đàm Loan là gương mặt nữ nổi bật hiếm hoi nên trong những vở dựng đầu tiên của Trần Ngọc Giàu đều có sự tham gia của cô. Làm chung với nhau 3 vở, hai người rủ nhau về "góp gạo nấu cơm chung".

Đó là cuộc hôn nhân đầy bất ngờ không chỉ đối với nhiều người mà ngay cả với chính người trong cuộc. Bởi lẽ, NSND Trần Ngọc Giàu sinh ra và lớn lên ở một miền quê nghèo tỉnh Tiền Giang. Cha ông là cán bộ kháng chiến, còn mẹ làm nghề buôn bán cá.

Xét về xuất thân gia đình và địa vị xã hội lúc bấy giờ, ai cũng nghĩ Đàm Loan sẽ phải lấy một anh chàng giàu có chứ không phải "đâm đầu" cưới một người không tên tuổi mà nhà cửa thì nửa trên bờ, nửa dưới biển ở tít xứ Gò Công xa xôi kia.

Chính NSƯT Đàm Loan cũng có lần chia sẻ trên báo rằng: "Khi biết tin tôi và anh Giàu cưới nhau, bạn bè bổ ngửa. Mà ngay chính tôi cũng ngạc nhiên với mình là sao cưới nhanh vậy trời, bởi giữa chúng tôi không hề có thời gian làm tình nhân".

Hai người kết hôn đúng khoảng thời gian điển hình của khó khăn trước những năm đổi mới, 1984. Ngày đó, đạo diễn chỉ là một cái tên gọi nghe có vẻ sang trọng, kỳ thực công việc chủ yếu là sáng sáng đạp xe đi lấy kem bán dạo. Và một diễn viên có chút tên tuổi như Đàm Loan khi ấy cũng chỉ đủ mua được chiếc xe gắn máy cũ bằng số tiền để dành sau nhiều năm đi diễn.

Hạnh phúc của đôi vợ chồng trẻ là sáng sáng tỉnh dậy thấy người bạn đời khẽ nhoẻn miệng cười nhưng trong mắt thì đầy căng thẳng vì lại sắp đối diện với một ngày cực nhọc đã thành quen. Vì nghèo nên không ai dám nghĩ đến chuyện sinh con. Cực nhọc mưu sinh nhưng đó cũng là quãng thời gian họ đặt nhiều tâm huyết, đam mê vào tác phẩm nhất. Nhờ thế mà tên tuổi của Đàm Loan và Trần Ngọc Giàu nhanh chóng được công chúng ghi nhận.

Đàm Loan nổi lên qua những vai diễn đầy số phận ở "Bước qua lời nguyền" (vai Dậu), "Thời con gái đã xa" (vai Diễm), "Bão không mua" (vai Băng Tâm)... Đang lúc tên tuổi rần rần, chỉ cần thêm vài bước chân nữa là chạm tới đỉnh vinh quang thì bỗng nhiên Đàm Loan im lặng biến mất khỏi sân khấu. Đó là một quyết định khó khăn không phải trong một sớm một chiều, một ngày một tháng.

Đàm Loan tạm lui về vun vén gia đình, chăm sóc con cái theo lời đề nghị của chồng. Bởi lẽ, mỗi lần dựng vở, làm phim chồng cô đi biền biệt vài tháng mới về. Đàm Loan không thể làm khác hơn vì các con cần người chăm sóc, ngôi nhà cần được giữ ấm.

Nhưng sự im lặng biến mất ấy không đồng nghĩa với việc Đàm Loan có những ngày sống thanh thản. Hay nói đúng hơn, có những lúc cô bị trầm uất nhìn thời thanh xuân và đam mê trôi qua với bao tiếc nuối. Đó là quãng thời gian khó khăn nhất nhưng cũng tự hào nhất khi nhìn lại cuộc đời mình của NSƯT Đàm Loan.

NSND - đạo diễn Trần Ngọc Giàu sinh năm 1959 ở Gò Công, Tiền Giang, ba là cán bộ kháng chiến, còn mẹ làm nghề buôn bán cá. Thời học phổ thông, ông đã làm kịch phong trào trong trường, tự chuyển thể truyện dài "Ngựa chứng trong sân trường" sang kịch, rồi tự dựng, tự diễn. Sau 1975, ông thi đậu vào Trường Nghệ thuật Sân khấu 2 (nay là Trường ĐH Sân khấu và Điện ảnh TP.HCM). Tốt nghiệp thủ khoa năm 1983, ông được trường giữ lại làm giảng viên. Suốt 40 năm qua, bên cạnh việc dạy học, NSND Trần Ngọc Giàu còn là một đạo diễn đắt show ở các kỳ hội diễn, liên hoan sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc. Không chỉ dựng kịch nói, ông còn lấn sang cả cải lương, dân ca, tuồng, chèo, phim truyền hình, phim điện ảnh... Hiện tại, ông đảm nhận chức Chủ tịch Hội Sân khấu TP.HCM.

Không chỉ là vợ chồng, ông bà còn là bạn nghề của nhau. Lúc này, cả Đàm Loan và Trần Ngọc Giàu đều hoạt động chung trong Đoàn nghệ thuật Sân khấu trẻ. Những lúc làm việc chung với chồng, Đàm Loan thường bổ sung các mảng miếng do ông đề ra bằng việc tô đắp, xây dựng tính cách, tạo nên ấn tượng của nhân vật. Còn với những vai không phải do chồng đạo diễn, bà luôn nhận được sự động viên, sự đồng cảm của ông. Chính tình yêu giúp Đàm Loan vượt qua được những khó khăn, những giới hạn của mình để sống cho lĩnh vực nghệ thuật vốn không có giới hạn cho sự thăng hoa ở mỗi lúc, mỗi nơi.

Dù tình yêu sân khấu thật sâu đậm nhưng Đàm Loan vẫn đảm đương phần lớn công việc gia đình để chia sẻ công việc cực nhọc của chồng, để ông yên tâm tập trung làm nghề. Khi hai con còn nhỏ, bà thường sắp xếp việc nhà sao cho ổn thỏa thì mới yên lòng.