NSND Mạnh Tuấn: Vua hề chèo đất Bắc, người thầy đáng kính của NSƯT Xuân Hinh và nhiều nghệ sĩ lớn

Minh Lợi18:53 11/11/2023

 2  |  0 Thảo luận  |  Báo cáo

Theo dõi trên

NSND Mạnh Tuấn tên thật là Nguyễn Đức Thỉnh, sinh năm 1929 tại Bắc Ninh, cùng quê với Xuân Hinh và cũng là cái nôi của quan họ, chèo cùng nhiều loại hình văn hóa dân gian Bắc Bộ.

Vua hề chèo đất Bắc và những cống hiến với nghệ thuật sân khấu

Ngay từ bé, NSND Mạnh Tuấn đã được tiếp xúc với âm nhạc, nghệ thuật qua việc đi xem những buổi diễn chèo, quan họ và diễn xướng dân gian ngoài đình, chùa, lễ hội.

Chính điều này đã làm nảy sinh trong lòng NSND Mạnh Tuấn niềm đam mê đặc biệt với chèo và quan họ, chầu văn.

NSND Mạnh Tuấn: Vua hề chèo đất Bắc, người thầy đáng kính của NSƯT Xuân Hinh và nhiều nghệ sĩ lớn - Hình 1

Tuy nhiên, NSND Mạnh Tuấn lại không có điều kiện theo đuổi nghệ thuật từ nhỏ. Gia đình ông khá đông anh em, nghèo khó, mẹ lại mất sớm khi ông mới được 3 tháng tuổi và cha đi bước nữa, khiến ông phải trong cảnh mẹ ghẻ con chồng.

Do hoàn cảnh gia đình khó khăn, mới 8 tuổi, NSND Mạnh Tuấn đã phải xa nhà đi ở đợ để nuôi thân. Nhưng vì mê chèo nên ông vẫn thường trốn chủ nhà đi xem, khi về ông không dám gọi cửa mà phải rúc vào đống rơm để ngủ.

Nhân cơ hội toàn quốc kháng chiến, bộ đội về làng, NSND Mạnh Tuấn xung phong làm liên lạc cho du kích địa phương. Trong quá trình làm việc, ông mạnh dạn xin đảm nhận vai trò văn nghệ, múa hát, diễn xướng và trở thành hạt nhân của đội văn công địch hậu.

NSND Mạnh Tuấn: Vua hề chèo đất Bắc, người thầy đáng kính của NSƯT Xuân Hinh và nhiều nghệ sĩ lớn - Hình 2

Sau một thời gian tích lũy kinh nghiệm biểu diễn, từ năm 1952, NSND Mạnh Tuấn bắt đầu làm việc ở đoàn hát.

Vì ngoại hình gầy gò, giọng hát chưa có nhiều đặc sắc nên ban đầu, ông chỉ được phân công việc bảo quản đạo cụ cho đoàn, không được giao vai kép nền, kép chính trong vở diễn.

Nhưng vì đam mê nghệ thuật nên ông tự tìm tòi và học hỏi bằng mọi cách. Ông tự học đánh trống và các làn điệu chèo quê hương mình, dòng máu chèo trong ông cứ thế lớn dần và được bồi đắp.

Ngoài ra, NSND Mạnh Tuấn cũng may mắn được các nghệ sĩ chèo nổi tiếng như Năm Ngũ, Tư Liên dìu dắt, phát triển tài năng và đam mê. Nhờ đó, ông có cơ hội đến với sân khấu, bắt đầu từ một vai phụ trong vở Tấm Điền.

Từ vai phụ đó, NSND Mạnh Tuấn bắt đầu được nhận thêm nhiều vai diễn khác nhau, dần dần trở thành kép chính và nổi tiếng.

Nhờ cái duyên sân khấu trời cho, sự cộng hưởng của Thanh và Sắc cùng việc tập luyện nghiêm túc đã giúp NSND Mạnh Tuấn đạt đến đỉnh cao của nghệ thuật biểu diễn hài hước trên sân khấu chèo.

NSND Mạnh Tuấn: Vua hề chèo đất Bắc, người thầy đáng kính của NSƯT Xuân Hinh và nhiều nghệ sĩ lớn - Hình 3

Có những vở diễn, ông đảm nhận cả ba vai cùng lúc như: cụ Mãng, thầy bói, sư cụ chạy đàn (trong vở Quan Âm Thị Kính).

Các vai diễn khác như cụ Sửu (vở Con trâu hai nhà), hề Thìn (vở Tấm Cám), anh Đường (vở Máu chúng ta đã chảy), anh Phởn (vở Đường đi đôi ngả), anh Tích (vở Vẹn cả đôi đường), hề Ngự (vở Lọ nước thần)... dần đưa tên tuổi NSND Mạnh Tuấn đến với công chúng.

NSND Mạnh Tuấn thu hút người xem bởi lối diễn dí dỏm, duyên dáng, đậm chất truyền thống, thấm đẫm tính văn hóa dân gian, đượm hồn làng quê Bắc Bộ, nhưng lại rất hiện đại qua sự biểu cảm, tiết tấu, ý thức điều độ.

Có thể nói, lối diễn của NSND Mạnh Tuấn là điển hình của sự hòa quyện tinh tế giữa nhạc và lời, diễn và hát, múa. Mọi cử chỉ, hành động, biểu cảm và lời thoại trên sân khấu đều được ông thực hiện theo giai điệu, nhịp phách, lên xuống chừng mực, rất duyên dáng, tinh tế mà lại có hồn, giàu xúc cảm. Ông có thể kết hợp linh hoạt giữa hát và diễn, múa một cách nhịp nhàng.

Nhờ đó, NSND Mạnh Tuấn đạt được rất nhiều thành tích như Huy chương vàng Hội diễn Sân khấu, Huy chương kháng chiến chống Pháp hạng Nhất, Huy chương chiến thắng hạng Nhất. Ông cũng là một trong những thế hệ nghệ sĩ nhân dân được phong danh hiệu sớm nhất. Công chúng ưu ái gọi ông là Vua hề chèo đất Bắc.

NSND Mạnh Tuấn: Vua hề chèo đất Bắc, người thầy đáng kính của NSƯT Xuân Hinh và nhiều nghệ sĩ lớn - Hình 4

Ngoài sân khấu, NSND Mạnh Tuấn còn thành công trên màn ảnh, với nhiều vai diễn đặc sắc, ghi dấu ấn trong lòng công chúng. Nổi bật nhất phải kể đến vai Thống Biệu trong phim truyền hình Đất và người.

Người thầy đáng kính của nhiều nghệ sĩ lớn

Không chỉ thành công trên sân khấu, màn ảnh, NSND Mạnh Tuấn còn là một người thầy rất tâm huyết, từng đào tạo nhiều thế hệ học trò. Ông có ba học trò nổi danh nhất là NSƯT Xuân Hinh, NSND Quốc Anh, NSND Quốc Trượng.

Trong đó, Xuân Hinh là người học trò được NSND Mạnh Tuấn dìu dắt và chỉ bảo tận tình nhất, khi truyền đạt hết đam mê, kiến thức và dòng máu hề chèo cho anh. Anh tâm sự:

"Con người ta ai cũng có cha có mẹ, có người thầy của mình trong đời. Với tôi, NSND Mạnh Tuấn là người thầy quan trọng nhất trong sự nghiệp theo đuổi nghệ thuật của mình.

NSND Mạnh Tuấn: Vua hề chèo đất Bắc, người thầy đáng kính của NSƯT Xuân Hinh và nhiều nghệ sĩ lớn - Hình 5

Thầy Mạnh Tuấn là người truyền và dạy cho tôi những vai hề chèo từ thưở đầu tiên, để tôi biết hát, biết diễn, biết ngôn ngữ, văn hóa để bước lên sân khấu. Thầy là người tôi luôn nể trọng và cúi đầu kính cẩn".

Có thể thấy, lối diễn của Xuân Hinh ngày nay chịu nhiều ảnh hưởng từ NSND Mạnh Tuấn, từ cách phát âm, nhả chữ, đi lại trên sân khấu đến cách hát chầu văn, ả đào.

Chính NSND Mạnh Tuấn cũng truyền cho Xuân Hinh tình yêu với văn hóa dân gian, truyền thống để anh ý thức việc bảo tồn, lưu truyền nó. Diễn xướng lên đồng đạo Mẫu là một trong những loại hình văn hóa dân gian Xuân Hinh học được từ thầy mình và đang lưu truyền.

Không chỉ Xuân Hinh và Quốc Trượng, NSND Mạnh Tuấn còn đào tạo được một học trò xuất sắc khác là NSND Quốc Anh, đồng thời cũng là con rể ông. NSND Quốc Anh từng nói:

"Tôi nổi tiếng với những vai hề, chủ yếu là quan lại phong kiến như quan huyện, lý trưởng, xã trưởng hay những gã nông dân tha hóa là nhờ bố vợ tôi - NSND Mạnh Tuấn.

NSND Mạnh Tuấn: Vua hề chèo đất Bắc, người thầy đáng kính của NSƯT Xuân Hinh và nhiều nghệ sĩ lớn - Hình 6

Nếu như Xuân Hinh sinh ra để làm hề thì tôi lại hoàn toàn khác. Nhưng chính bố vợ tôi đã chỉ ra cái mũi cao khi diễn thành như mỏ diều hâu, mắt sáng long lanh híp lại thành tên đểu và cái miệng thì có thể nhành tới mang tai. Thế là tôi chuyên trị hề chèo và thành công".

Ngoài ra, NSND Mạnh Tuấn còn đào tạo nhiều học trò nổi tiếng khác như Vượng Râu, Xuân Nghĩa. Nghệ sĩ Vượng Râu nói:

"Đã có một số ý kiến cho rằng cách tấu hài của tôi na ná giống Xuân Hinh. Đó là vì chúng tôi đều học hề chèo từ một người - cố NSND Mạnh Tuấn nên đài từ và giọng giống nhau chứ không phải bắt chước".

NSND Mạnh Tuấn: Vua hề chèo đất Bắc, người thầy đáng kính của NSƯT Xuân Hinh và nhiều nghệ sĩ lớn - Hình 7

Bạn có THÍCH bài viết này chứ?
Không

Chủ đề liên quan

NSND Quốc Anh: "Cụ lý" làng hài đất Bắc đánh đổi hạnh phúc gia đình nhận lại hào quang sự nghiệp

NSND Quốc Anh: "Cụ lý" làng hài đất Bắc đánh đổi hạnh phúc gia đình nhận lại hào quang sự nghiệp
Huỳnh Phúc10:34:14 20/09/2023
NSND Quốc Anh được công chúng biến đến rộng rãi thông qua đĩa, tiểu phẩm hài. Với nét diễn xuất có duyên gây cười khán giả, ông trở thành hình ảnh gắn liền tuổi thơ của nhiều người.

 5  |  0 Thảo luận  |  

K-ICM vượt mặt Jack, thông báo đăng ký kết hôn, nửa kia là quản lý?

K-ICM vượt mặt Jack, thông báo đăng ký kết hôn, nửa kia là quản lý?
Keng21:31:59 17/01/2025
Nhạc sĩ 26 tuổi, nổi tiếng với hit Sóng gió thông báo đã đăng ký kết hôn với bạn gái Thùy Linh từ giữa năm 2024, sau 7 năm yêu. Vợ nam nhạc sĩ hiện là quản lý của anh.

 2  |  0 Thảo luận  |  

Bạn gái kém Việt Anh hơn 30 tuổi đi nâng ngực, nam NSND nói: Càng đẹp càng thích

Bạn gái kém Việt Anh hơn 30 tuổi đi nâng ngực, nam NSND nói: Càng đẹp càng thích
Hoàng Phúc17:26:30 17/01/2025
Đầu năm 2025, hình ảnh NSND Việt Anh xuất hiện thân mật bên cạnh cô gái trở thành tâm điểm chú ý. Sau đó, cô gái trong bức ảnh xác nhận cả hai đang hẹn hò và cô đồng thời cũng là quản lý của ông.

 1  |  1 Thảo luận  |  

Ca sĩ Phúc Anh: 3 lần đỗ thủ khoa, cô của Đỗ Thị Hà, đi thiện nguyện xuyên Việt

Ca sĩ Phúc Anh: 3 lần đỗ thủ khoa, cô của Đỗ Thị Hà, đi thiện nguyện xuyên Việt
Keng16:49:00 17/01/2025
Sinh ra trong gia đình nghèo, đông con ở một vùng quê Thanh Hóa, Phúc Anh cãi bố mẹ, quyết liệt theo đuổi đam mê, trở thành ca sĩ và có tổ ấm nhỏ viên mãn. Cô còn được biết đến là cô của hoa hậu Đỗ Thị Hà.

 2  |  0 Thảo luận  |  

Anh Thư bênh vực Vũ Thu Phương, nhắc về ồn ào "mẹ ghẻ - con chồng"

Anh Thư bênh vực Vũ Thu Phương, nhắc về ồn ào "mẹ ghẻ - con chồng"
Đình Như16:44:57 16/01/2025
Những ngày vừa qua, ồn ào liên quan tới con gái riêng của chồng cũ Vũ Thu Phương nhận được sự quan tâm của netizen. Mới đây, 1 đàn chị thân thiết bất ngờ đưa ra quan điểm mẹ ghẻ - con chồng.

 1  |  0 Thảo luận  |  

Phu nhân Phạm Nhật Vượng vui vẻ đi rước con dâu á hậu, lộ khối tài sản khủng

Phu nhân Phạm Nhật Vượng vui vẻ đi rước con dâu á hậu, lộ khối tài sản khủng
JLO16:26:57 16/01/2025
Á hậu Phương Nhi chính thức làm lễ ăn hỏi với doanh nhân Phạm Nhật Minh Hoàng - con trai thứ hai của tỷ phú Phạm Nhật Vượng. Đây được coi là sự kiện nổi bật nhất thời điểm hiện tại, thu hút sự chú ý đặc biệt của công chúng.

 3  |  0 Thảo luận  |  

Tình tin đồn Diệp Lâm Anh bất ngờ công bố ngày kết hôn, dân tính sốc nặng

Tình tin đồn Diệp Lâm Anh bất ngờ công bố ngày kết hôn, dân tính sốc nặng
JLO16:05:10 16/01/2025
Giữa thời điểm dậy sóng tin đồn Phạm Kiên hẹn hò Diệp Lâm Anh, mạng xã hội lan truyền đoạn clip ghi lại khoảnh khắc anh chàng hé lộ thời điểm kết hôn. Khi được đề cập đến chuyện sắp lên xe hoa, anh tuyên bố: Cuối năm nay cưới luôn .

 4  |  0 Thảo luận  |  

Điểm chung 4 Á hậu thi Hoa hậu Quốc tế: Về nước là lấy chồng, chú rể đều gia thế

Điểm chung 4 Á hậu thi Hoa hậu Quốc tế: Về nước là lấy chồng, chú rể đều gia thế
JLO15:23:33 16/01/2025
Hơn một năm kể từ cuộc thi Miss International 2023, Á hậu Phương Nhi đã lên xe hoa ở tuổi 23. Trùng hợp thay, rất nhiều nàng hậu khác cũng lựa chọn kết hôn sau khi đại diện Việt Nam tham gia cuộc thi nhan sắc này.

 4  |  0 Thảo luận  |  

Con dâu á hậu tỷ phú Phạm Nhật Vượng khoe tủ đồ hiệu tiền tỷ, được khen 1 điều

Con dâu á hậu tỷ phú Phạm Nhật Vượng khoe tủ đồ hiệu tiền tỷ, được khen 1 điều
Thảo Mai14:37:31 16/01/2025
Sau khi đoạt được danh hiệu Á hậu 2, Nguyễn Phương Nhi lập tức gây sốt với nhan sắc trong trẻo, ngọt ngào. Mỹ nhân sinh năm 2002 còn được mệnh danh là thần tiên tỷ tỷ nhờ khí chất dịu dàng, mong manh.

 1  |  0 Thảo luận  |  

Soobin lau mồ hôi cho 1 đàn em trước mặt Thanh Thuỷ, nàng hậu phản ứng sốc?

Soobin lau mồ hôi cho 1 đàn em trước mặt Thanh Thuỷ, nàng hậu phản ứng sốc?
Bảo Nam13:33:25 16/01/2025
Trong những ngày gần đây, Hoa hậu Quốc tế - Miss International 2024 - Thanh Thủy và ca sĩ Soobin Hoàng Sơn trở thành tâm điểm chú ý của khán giả khi cả hai vướng chuyện đang bí mật hẹn hò.

 3  |  0 Thảo luận  |  

Ánh Tuyết: U70 về vườn cùng chồng Pháp, nuôi lợn gà trong biệt thự, chăm như con

Ánh Tuyết: U70 về vườn cùng chồng Pháp, nuôi lợn gà trong biệt thự, chăm như con
Bảo Nam17:41:45 15/01/2025
Không chỉ thành công trong âm nhạc, Ánh Tuyết còn rất mát tay trong lĩnh vực bất động sản. Chị được xem là đại gia ngầm của showbiz, sở hữu khối tài sản không hề nhỏ. Hiện tại, nữ ca sĩ đang có cuộc sống bình dị bên ông xã người Pháp.

 4  |  0 Thảo luận  |  

Phương Nhi và chồng thiếu gia tình tứ, Lương Thuỳ Linh có thái độ lạ

Phương Nhi và chồng thiếu gia tình tứ, Lương Thuỳ Linh có thái độ lạ
JLO17:06:10 15/01/2025
Phạm Nhật Minh Hoàng và Á hậu Phương Nhi đã được tổ chức tại tư gia của người đẹp ở thành phố Thanh Hóa. Nhiều người hâm mộ bày tỏ sự bất ngờ vì trước đó nàng hậu không để lộ bất kỳ thông tin gì về việc hẹn hò với bạn trai.

 1  |  0 Thảo luận  |  

việt phương thoa mất bahằng du mụcvợ quang hảiá hậu phương nhichu thanh huyềnjack (j97)ca sĩ jacktôn bằngtriệu lộ tưbé solquỳnh lươngjackxuân sơnthiên ânhồng loan