NSND Lệ Thủy kêu cứu cải lương, sắp lụi tàn vì giới trẻ VN hiện nay quay lưng

Lời kêu cứu " Cải lương sắp mất rồi" của NSND Lệ Thủy khiến công chúng chạnh lòng. Từ niềm tự hào sân khấu Việt, cải lương nay dần lụi tàn giữa thời đại số, trong khi nhiều quốc gia châu Á đã tìm ra cách hồi sinh.

Trải qua hơn một thế kỷ, cải lương từng là niềm tự hào của sân khấu Việt Nam. Khởi nguồn ở Nam Bộ đầu thế kỷ XX, loại hình nghệ thuật này kết hợp hát, diễn và kể chuyện, thể hiện tinh thần đổi mới. NSND Bạch Tuyết cho biết, "cải lương" là viết tắt của "Cải cách hát ca theo tiến bộ – Lương truyền tuồng tích sánh văn minh". Từ những gánh hát trên ghe, cải lương nhanh chóng bước vào thời kỳ hoàng kim thập niên 1960-1970, khi các rạp Hưng Đạo, Thủ Đô, Kim Chung, Quốc Thanh rực sáng, gắn liền với những tên tuổi huyền thoại như Út Trà Ôn, Lệ Thủy, Bạch Tuyết, Minh Vương , Thanh Nga.

Giải Thanh Tâm ra đời năm 1958 do ký giả Trần Tấn Quốc sáng lập được xem là "lò luyện vàng", phát hiện nhiều ngôi sao sáng giá. Cải lương khi ấy là món ăn tinh thần của người dân, nơi khán giả sống cùng từng câu hát, từng số phận nhân vật.

Sau năm 1975, nghệ thuật cải lương mang hơi thở mới, gắn với tinh thần yêu nước qua các vở Tô Ánh Nguyệt, Đời cô Lựu, Thái hậu Dương Vân Nga, Tiếng trống Mê Linh, Tiếng hò sông Hậu... góp phần tôn vinh văn hóa dân tộc.

Bước sang thập niên 1990, sân khấu dần thưa khán giả, cải lương chuyển mình sang hình thức video cải lương. Những băng VHS, đĩa VCD có hình ảnh Vũ Linh, Tài Linh, Kim Tử Long, Ngọc Huyền, Thanh Ngân... giúp nghệ thuật này tiếp tục đến với công chúng, tạo nên "thời kỳ video cải lương" sôi động.

Thế nhưng khi truyền hình, nhạc trẻ và Internet phát triển mạnh từ những năm 2000, cải lương bắt đầu thoái trào. Dù cuộc thi Chuông vàng vọng cổ do HTV tổ chức năm 2006 giúp phát hiện nhiều gương mặt như Võ Minh Lâm, Như Huỳnh, Ngọc Đợi, Minh Trường..., nhưng sức hút sân khấu vẫn khó trở lại như trước.

NSND Lệ Thủy từng xót xa: "Cải lương sắp mất rồi." Lời nói của người nghệ sĩ gắn bó cả đời với nghề phản ánh nỗi lo chung: khán giả vắng dần, nghệ sĩ sống khó. Không ít người từng đoạt giải thưởng lớn nay phải hát đám tiệc hoặc tham gia gameshow để mưu sinh. Ngoại trừ vài tên tuổi lớn vẫn được yêu mến, phần đông nghệ sĩ khác phải gồng mình giữ nghề.

"Ngày xưa, cải lương là niềm vui của cả xóm. Giờ con cháu tôi chẳng biết ai là ai", một khán giả nói. Câu chuyện cho thấy khoảng cách giữa nghệ thuật truyền thống và thế hệ trẻ đang ngày càng xa.

Trong khi đó, nhiều quốc gia châu Á đã tìm được hướng đi mới. Ở Hàn Quốc, pansori – loại hình hát kể dân gian – từng lâm cảnh tương tự cải lương nhưng được hồi sinh nhờ sáng tạo. Các nghệ sĩ trẻ như Park Aeri, nhóm Leenalchi đã kết hợp pansori với nhạc điện tử, hip-hop, tạo ra hiện tượng âm nhạc lan tỏa toàn cầu.

Tại Trung Quốc, nghệ thuật truyền thống còn trở thành sản phẩm du lịch. Show Impression West Lake của đạo diễn Trương Nghệ Mưu kết hợp sân khấu nước, ánh sáng laser và dân ca, thu hút hàng triệu lượt khán giả mỗi năm. Những mô hình đó cho thấy nghệ thuật truyền thống chỉ sống được khi biết hòa nhập vào đời sống hiện đại. Việt Nam hoàn toàn có thể áp dụng cách làm tương tự: tổ chức livestream cải lương, gắn biểu diễn với du lịch, hay dàn dựng các vở mới kể câu chuyện đương đại bằng ngôn ngữ sân khấu dân tộc. Cải lương nếu được đầu tư đúng hướng, biết kết hợp truyền thống và hiện đại, chắc chắn có thể hồi sinh.

Cải lương từ cực thịnh đến 'sắp chết rồi' Trạch Dương11:14:27 21/10/2025Nhiều người đặt câu hỏi vì sao nghệ thuật từng rực rỡ của Việt Nam lại dần lụi tàn, trong khi Hàn Quốc và Trung Quốc biết cách làm mới, đưa văn hóa truyền thống hòa vào đời sống hiện đại?