Nhạc sĩ mù "thắp lửa" cải lương: Cả đời cống hiến, truyền nghề cho học trò

Nhạc sĩ mù Văn Bền, dù mất đôi mắt từ nhỏ, vẫn cống hiến trọn đời cho âm nhạc cải lương. Là người thầy tận tâm, ông đã truyền lửa đam mê cho hàng trăm học trò và vẫn tiếp tục hành trình giảng dạy, giữ gìn di sản âm nhạc truyền thống.

Văn Bền sinh năm 1945, tại một miền đất thuộc xứ Nam Bộ. Khi còn nhỏ, ông bị mắc bệnh đậu mùa và mất đi đôi mắt. Điều này khiến cuộc sống của ông trở nên khác biệt so với những đứ.a tr.ẻ khác. Dù vậy, không vì thế mà tình yêu âm nhạc của ông bị dập tắt. Được biết, từ năm lên 12 tuổ.i, ông đã tìm đến thầy Văn Vĩ, một danh cầm khiếm thị nổi tiếng, để học đàn.

Ngày ấy, việc học đàn đối với một người mù như ông không hề đơn giản. Không có sách vở, không có giáo trình học cụ thể, tất cả chỉ dựa vào phương pháp truyền nghề qua từng âm thanh. Thầy Văn Vĩ đàn, ông lắng nghe, mò mẫm theo từng nốt và dần dần, những âm thanh ấy trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của ông. Chính nhờ đôi tai thính nhạy, khả năng thẩm âm tuyệt vời, Văn Bền đã nhanh chóng lĩnh hội được những bài nhạc cải lương nổi tiếng mà không hề gặp phải khó khăn như những người học khác.

Mặc dù quá trình học của ông rất gian nan và kéo dài gần một thập kỷ, nhưng cuối cùng, với sự nỗ lực không ngừng nghỉ, Văn Bền đã trở thành một nhạc sĩ tài ba, có thể chơi thành thục nhiều bài vọng cổ, một dòng nhạc đặc trưng của dân tộc.

Sau khi thành thạo đàn, nhạc sĩ Văn Bền bắt đầu sự nghiệp âm nhạc chuyên nghiệp của mình. Ông trở thành người đệm đàn cho nhiều danh ca nổi tiếng như Út Trà Ôn, Lệ Thủy, Diệu Hiền. Tuy không xuất hiện trực tiếp trên sân khấu với tư cách là người hát, nhạc sĩ Văn Bền vẫn luôn có mặt trong những buổi biểu diễn, là người đứng sau và tạo nên sự thành công cho từng tiết mục.

Tuy nhiên, khi dòng nhạc cải lương bắt đầu có dấu hiệu thoái trào và việc đi lưu diễn ngày càng trở nên khó khăn, ông quyết định chuyển sang công việc dạy học. Thầy Văn Bền không chỉ dạy những bài học về âm nhạc, mà ông còn truyền tải tình yêu và niềm đam mê với cải lương cho các thế hệ học trò. Có thể nói, dù không được công nhận nhiều trong giới nghệ thuật, nhưng ông là người có ảnh hưởng sâu rộng đến sự phát triển của nghệ thuật cải lương qua các lớp học của mình.

Từ những năm 1966, nhạc sĩ Văn Bền chính thức bước vào nghề dạy đàn. Trong suốt quãng đời dạy học, ông đã đào tạo hàng trăm học trò, trong đó có nhiều người đã trở thành nghệ sĩ có tên tuổ.i, giảng viên tại các trường âm nhạc nổi tiếng. Với phương pháp dạy truyền thống, ông không chỉ dạy những kỹ thuật chơi đàn, mà còn hướng dẫn học trò về cách cảm thụ âm nhạc, giúp họ hiểu rõ hơn về cái hay, cái đẹp của dòng nhạc cải lương.

Chắc hẳn không ai có thể quên hình ảnh người thầy mù ngồi lặng lẽ trong lớp học, đàn cho học trò, sửa từng nốt nhạc, giúp họ rèn luyện kỹ thuật chơi đàn. Ông chia sẻ rằng, để một học trò ra nghề vững vàng, người thầy cần phải hết lòng chỉ dạy, giúp học trò sửa sai, chỉnh giọng và tạo dựng cho họ những nền tảng vững chắc nhất.

Mặc dù tuổ.i tác đã cao và sức khỏe không còn như xưa, nhưng tình yêu âm nhạc của ông chưa bao giờ phai nhạt. Dù không còn tham gia biểu diễn nhiều, ông vẫn lặng lẽ truyền thụ những bí quyết chơi đàn cho lớp học của mình. Trong mỗi buổi dạy, ông luôn dành trọn tâm huyết và tình yêu với âm nhạc, đặc biệt là với những học trò nghèo, không có điều kiện đóng học phí.

Với những người học trò của nhạc sĩ Văn Bền, ông là người thầy đáng kính, không chỉ dạy cho họ âm nhạc mà còn là tấm gương về sự kiên trì, vượt qua khó khăn trong cuộc sống. Những học trò của ông đều nhận thấy rằng, dù thầy mù, nhưng đôi tai của thầy lại sắc bén đến kỳ lạ, ông có thể nghe ra từng lỗi nhỏ của học trò chỉ qua một đoạn nhạc ngắn.

Một trong những học trò của ông, nghệ sĩ Hồng Liên, chia sẻ rằng, dù chỉ học thầy trong một thời gian ngắn, nhưng nhờ có thầy mà chị đã có được nền tảng vững vàng trong nghề, đặc biệt là khả năng cảm thụ nhạc cổ. Một học trò khác, tên Hiền, cũng cho biết rằng, dù không học thường xuyên, nhưng sự tận tâm của thầy đã giúp chị nắm vững được những kỹ năng chơi đàn, trở thành một nghệ sĩ có tên tuổ.i trong cộng đồng cải lương.

Ở tuổ.i gần 70, cuộc sống của nhạc sĩ Văn Bền vẫn khá khiêm tốn. Dù đã có một sự nghiệp dài trong nghề dạy nhạc và cống hiến cho cải lương, nhưng ông sống một cuộc đời giản dị. Ông và con trai út hiện sinh sống trong một ngôi nhà nhỏ tại TP.HCM, với thu nhập không ổn định từ việc dạy nhạc. Tuy nhiên, ông chưa bao giờ kêu ca, mà vẫn luôn cống hiến cho nghệ thuật với tất cả lòng đam mê.

Mỗi tháng, vào ngày 15, nhạc sĩ Văn Bền cùng con trai đến Viện Dưỡng lão Nghệ sĩ để biểu diễn miễn phí cho các nghệ sĩ lớn tuổ.i. Đây là một hành động thể hiện tấm lòng của ông đối với những đồng nghiệp một thời, những người đã gắn bó với ông trong suốt sự nghiệp. "Mình là nghệ sĩ nghèo, không có tiề.n nhiều, nhưng góp chút tài mọn, đem lại niềm vui cho mọi người là hạnh phúc lớn nhất," ông chia sẻ.

Dù không nhận được những vinh quang lớn, nhạc sĩ Văn Bền vẫn để lại một di sản vô giá cho nghệ thuật cải lương Việt Nam. Những lớp học của ông, những giờ phút ông ngồi bên cây đàn ghi-ta phím lõm, vẫn là nguồn cảm hứng lớn cho thế hệ trẻ, những người đang tìm kiếm và học hỏi trong thế giới âm nhạc cải lương.

Với nhạc sĩ Văn Bền, âm nhạc không chỉ là nghề mà còn là sứ mệnh. Sứ mệnh ấy sẽ vẫn tiếp tục được ông thực hiện cho đến những ngày cuối cùng của cuộc đời, để góp phần giữ gìn và phát huy giá trị của âm nhạc truyền thống dân tộc.

Nhạc sĩ Tâm Anh: Từ "Phố Đêm" đến những biến cố chấn động cuộc đời Nguyễn Khanh17:04:22 02/01/2025Phố Đêm, một giai điệu đã đi vào lòng nhiều thế hệ người Việt, là dấu ấn không thể phai mờ trong sự nghiệp của nhạc sĩ Tâm Anh (Trần Công Tâm). Cuộc đời ông là câu chuyện về một tài năng và những tác phẩm sống mãi với thời gian.