"Mở" xác ướp 3.000 năm của Pharaoh Ai Cập: Dung mạo thật "gây sốc" và những bí mật động trời

Trong số hàng trăm xác ướp Ai Cập đã được các nhà khảo cổ tìm thấy trong thế kỷ 19 và 20, hiện chỉ còn một xác ướp duy nhất chưa bao giờ được mở lớp vải liệm.

Đó là xác của pharaoh Amenhotep I, vị hoàng đế đã trị vì Ai Cập cổ đại từ năm 1525-1504 trước Công nguyên. Thi hài của ông được tìm thấy vào năm 1881 tại một lăng mộ ở thành phố Luxor, xưa là thành trì Thebes cổ đại nằm bên bờ sông Nile và cách Địa Trung Hải 800 km về phía nam.

Các tài liệu cho thấy xác ướp Amenhotep I đã từng một lần bị trộm. Sau đó, một nhóm linh mục đã cải táng ông vào khoảng thế kỷ 11 trước Công nguyên. Họ đeo cho Amenhotep I một chiếc vòng vàng và 30 tấm bùa hộ mệnh, từ Con mắt của Horus, bùa đầu rắn cho tới bùa bọ hung.

Vị pharaoh đã tiếp tục yên nghỉ hơn 3.000 năm và đã 140 năm kể từ khi một lần nữa được tìm thấy vào thế kỷ 19. Một lý do khiến chưa một nhà khoa học nào muốn mở xác ướp này ra là bởi nó được bọc quá tinh xảo.

Cái xác được bọc bằng vải lanh, từ đầu tới chân được phủ bằng vòng hoa đỏ, vàng và xanh lam. Đầu xác ướp có một mặt nạ được chế tác từ gỗ và bìa carton sơn màu vàng nhạt. Viền mắt và lông mày Amenhotep I được sơn đen, con ngươi mắt được làm từ tinh thể obsidian. Trên trán có một con rắn hổ mang khảm đá.

Mới đây, trong một nghiên cứu đăng trên tạp chí Frontiers in Medicine, các nhà khoa học Ai Cập cho biết họ cuối cùng cũng đã tìm được ra cách "mở" xác ướp của Amenhotep I ra mà không cần tháo dù chỉ một mảnh vải liệm của ông ấy.

Công việc được thực hiện bằng một máy quét CT đa đầu dò Somatom Emotion 6 của hãng Siemens. Họ đã lắp chiếc máy chụp cắt lớp này vào bên trong thùng của một chiếc xe tải và lái nó vào vườn Bảo tàng Cairo, nơi xác ướp Amenhotep I được chuyển ra và bắt đầu công việc bóc tách bằng tia X.

Giống như một buổi chụp CT trong bệnh viện nhưng kéo dài hơn, các tia X với nhiều thông số được hiệu chỉnh sẵn sẽ bắn xuyên qua mẫu vật ở nhiều góc độ khác nhau mà không phá hủy nó.

Sử dụng một phần mềm trực quan hóa tên là OsiriX, các nhà khoa học có thể sử dụng các công cụ "dao mổ" và phân tích vật liệu để nhìn vào những gì có trong xác ướp của Amenhotep I. Công việc cuối cùng cũng tiết lộ dung nhan bí ẩn của vị vua.

Theo ảnh chụp CT cho thấy Amenhotep I cao khoảng 1m69, có khuôn mặt hình trái xoan, mắt trũng sâu và má hơi hóp. Mũi của ông nhỏ, hẹp và tẹt, một số răng hàm trên của ông ấy bị chìa ra ngoài ở mức độ nhẹ. Cằm hẹp, tai nhỏ đeo khuyên, Amenhotep I có vẻ rất giống cha của mình Ahmose I.

Tuy nhiên, chỉ dựa vào ảnh chụp CT thì không thể xác định Amenhotep I đã chết vì nguyên nhân gì. Răng và xương của ông ấy hoàn toàn khỏe mạnh so với độ tuổi. Các nhà khoa học cho biết bao quy đầu của vị vua đã được cắt một phần, như một nghi thức trưởng thành của người Ai Cập cổ đại.

Ngoài ra, "không có bất kỳ vết thương, biến dạng do bệnh tật nào tiết lộ về cái chết của ông", giáo sư Sahar Saleem, một trong số các tác giả nghiên cứu mới đến từ Khoa Y Đại học Cairo cho biết.

Sau khi ông ấy chết, xác của Amenhotep I đã được loại bỏ toàn bộ nội tạng thông qua một vết rạch ở dọc sườn bên trái. Ngoại trừ trái tim, bộ phận linh thiêng được coi là nơi chứa linh hồn của ông được để lại trong lồng ngực. Toàn bộ khoang cơ thể sau đó được nhồi lại bằng vải lanh.

Ảnh chụp CT cũng tiết lộ chi tiết các lớp vải lanh được quấn quanh quanh người Amenhotep I. Đến mức các nhà khoa học có thể dùng "dao ảo" tách chúng ra từng mảnh ở mỗi chi, ngón tay và dương vật của ông ấy.

Các phân tích về vật liệu cho thấy phía dưới lớp vải liệm của Amenhotep I còn 30 tấm bùa hộ mệnh cùng rất nhiều trang sức. Tất cả đều là thứ mà các linh mục trong vương triều thứ 21 đã yểm lại bởi xác ướp của Amenhotep I đã bị cướp một lần.

Những kẻ trộm mộ đã làm hỏng thi thể của ông ấy một cách tàn bạo, có thể để lấy đi trang sức có giá trị.

Sau đó, có những bằng chứng chỉ ra những linh mục trong khi cải táng đã cố gắng sắp xếp lại xác ướp, nối các vị trí xương gãy bằng nhựa thông. Họ đặt hai ngón tay bị gãy rời của Amenhotep I vào trong bụng ông ấy, bó cố định lại bàn chân bị gãy bằng một tấm gỗ và đinh ghim. Sau đó quấn lại toàn bộ cơ thể bằng vải lanh mới.

Kara Cooney, một giáo sư Ai Cập học tại Đại học California cho biết các linh mục ở triều đại thứ 21 coi Amenhotep I là một trong số những tổ tiên của mình. Vì vậy, họ đã đặt một chiếc vòng vàng thể hiện sự sùng kính của mình lên người vị vua.

Phân tích tiết lộ có 11 chiếc bùa trong xác ướp Amenhotep I được làm bằng vàng, 13 chiếc làm bằng ngọc, thạch anh, 5 chiếc làm bằng đất sét nung và 1 chiếc làm bằng đá. Về hình dáng, chúng có đủ loại từ các lá bùa Wadjet (con mắt của thần Horus biểu tượng cho sự phục sinh), bùa bọ hung, lông vũ kép, giấy cói, chuỗi hạt, vỏ ốc và bùa đầu rắn...

Điều này giải thích tại sao các xác ướp Ai Cập luôn trở thành mục tiêu của những kẻ trộm mộ và săn tìm cổ vật.

Qua nghiên cứu mới, các nhà khoa học cho biết họ đã chứng minh được tiềm năng của công nghệ chụp cắt lớp CT. Nó có thể cho phép chúng ta nhìn thấy chi tiết bên trong một xác ướp mà không cần mở ra và phá hủy lớp vải liệm cùng mặt nạ được chế tạo tinh xảo bên ngoài.

"Việc xác ướp Amenhotep I chưa bao giờ được mở ra trong thời hiện đại đã mang đến cho chúng tôi một cơ hội độc nhất vô nhị: không chỉ nghiên cứu được cách ông ấy được ướp xác và chôn cất ban đầu, mà còn cả cách ông bị đối xử tàn bạo bởi kẻ trộm và cải táng hai lần bởi các thầy tế lễ tối cao sau nhiều thế kỷ", Saleem nói.

Nhóm nghiên cứu cho biết công nghệ chụp CT nên được áp dụng để nghiên cứu xác ướp, không chỉ ở Ai Cập mà cả các nền văn hóa khác như Peru, bởi bây giờ bạn có thể dùng tia X để nhìn xuyên vào bên trong mà không cần "đánh thức" giấc ngủ vĩnh hằng của những xác ướp này.

Nữ hoàng Ai Cập Hatshepsut - Nữ Pharaoh đầu tiên cai trị quốc gia không thua một Pharaoh nào youtuber10:37:20 18/06/2021Lịch sử Ai Cập ghi nhận nhiều trường hợp phụ nữ nắm giữ ngôi vị Pharaoh. Trong đó, quyền lực nhất, thời gian trị vì lâu nhất phải kể đến Hatshepsut, người bị phá hủy lăng mộ sau 20 năm yên giấc. Hatshepsut (1508 - 1458 TCN) là con gái lớn của vua...