Lou Ottens: cựu kỹ sư Philips - "Cha đẻ" băng cassette qua đời ở tuổi 94

Ông Lou Ottens, cựu kỹ sư hãng điện tử Philips, người phát minh ra băng cassette đã qua đời .

Ngày 11/3, theo Guardian, Ottens qua đời tại nhà riêng ở ngôi làng Duizel hồi cuối tuần trước. Kỹ sư âm thanh người Hà Lan là người phát minh ra băng cassete đầu thập niên 1960. Trước đó, người yêu nhạc phải nghe bằng các thiết bị cồng kềnh hơn như máy ghi âm, đĩa than... Sinh thời, Ottens từng nói trên Guardian: "Chúng tôi là những cậu nhóc nghịch ngợm. Chúng tôi không nghĩ rằng mình đã tạo ra điều gì đó vĩ đại".

Không chỉ có băng cassette, mà kỹ sư người Hà Lan Lou Ottens đã hai lần tạo ra cuộc cách mạng cho ngành công nghiệp âm nhạc toàn cầu. Ở cương vị giám đốc phát triển sản phẩm của tập đoàn Philips lừng danh, ông Ottens đã phát minh ra cuộn băng cassette, thu nhỏ chiếc băng từ to lớn cồng kềnh thành một món đồ lưu trữ bỏ gọn lòng bàn tay. Rồi cũng chính ông sau đó đã góp một phần công sức rất lớn vào việc phát triển ra chiếc đĩa CD quen thuộc những năm 90 và 2000.

Lou Ottens sinh ngày 21/06/1926. Ngay từ khi còn nhỏ, ông đã tỏ ra thích thú với ngành kỹ thuật. Ngay ở tuổi thiếu niên, Ottens đã tự tạo ra được một chiếc radio để mình cùng cha mẹ nghe kênh sóng Radio Oranje để cập nhật tin tức giữa lúc Đức Quốc xã chiếm đóng Hà Lan. Thậm chí ông còn biết cách làm ra một cái ăng ten mà ông tự đặt tên là "Germanenfilter", vì nó có thể qua mặt được những hệ thống chèn phá sóng của quân Đức khi ấy.

Sau khi Thế chiến thứ 2 kết thúc, Ottens lấy được bằng kỹ sư, và ngay lập tức vào làm việc cho Philips ở nhà máy tại Hasselt, Bỉ vào năm 1952. Tám năm sau, ông được đề bạt lên làm giám đốc của mảng phát triển sản phẩm vừa được Philips mở ra. Chỉ trong vòng 1 năm, Ottens đã giới thiệu EL 3585, hệ thống thu âm nghe nhạc nhỏ gọn đầu tiên của Philips, sản phẩm sau này bán ra hơn 1 triệu chiếc.

Ông Lou Ottens có ý tưởng và tham gia phát triển băng cassette từ đầu những năm 1960. Khi đó Ottens mong muốn phát triển một thiết bị để mọi người có thể nghe nhạc với giá cả phải chăng, dễ tiếp cận mà các loại băng cuộn lớn vào thời điểm đó không làm được. Vì vậy, ông tạo ra một nguyên mẫu băng cassette bằng gỗ có thể nhét vừa trong túi của mình để giúp định hướng dự án. Sau đó ông cũng làm việc để thuyết phục hãng Philips cấp phép miễn phí phát minh của mình cho các nhà sản xuất khác.

Chỉ mất hai năm sau đó, Ottens tạo ra bước ngoặt lớn nhất của sự nghiệp, cũng như thay đổi hoàn toàn ngành công nghiệp thu âm. Giống như mọi ý tưởng khác, nó khởi nguồn từ tham vọng giúp cuộc sống thoải mái và tiện lợi hơn. Những cuốn băng cối thời ấy quá cồng kềnh, phức tạp và nặng nề. Ông từng nói: "Đơn giản là cuộn băng cassette được phát minh đơn giản chỉ vì sự bất tiện của những công nghệ băng thu âm thời ấy." Ý tưởng của Ottens là tạo ra một cuộn băng bỏ vừa túi áo khoác. Đến năm 1963, bản mẫu đầu tiên của cuộn băng cassette được giới thiệu tại hội chợ điện tử ở Berlin cùng dòng slogan: "Bé hơn cả một bao thuốc lá!"

Theo Wikipedia, tháng 8.1963, hãng Philips cho ra mắt băng Compact Cassette và máy nghe cassette (được giới thiệu lần đầu tại Hội chợ Triển lãm Phát sóng Funkausstellung tại Berlin, Đức), cũng với cách vận hành gần như băng cối, nhưng cả hai cuộn băng nhỏ hơn và nằm trong một vỏ bằng nhựa. Từ năm 1965, những băng nhạc cassette thông dụng bắt đầu được bán ra thị trường, lúc đầu chỉ có thể phát bằng chất lượng âm thanh mono (âm thanh đơn kênh, đơn loa), nhưng từ năm 1966 đã có băng cassette stereo (đa kênh).

Sau đó, những hình ảnh chụp sản phẩm băng cassette của Philips được chuyển đến Nhật Bản, nơi các hãng điện tử cố gắng sao chép công thức này. Cuối cùng, Ottens và Philips ký thỏa thuận với Sony, qua đó biến cuộn băng cùng cơ chế thu phát âm thanh băng cassette do Philips tạo ra trở thành tiêu chuẩn.

Đến năm 1972, Ottens trở thành giám đốc NatLab của Philips, nơi ông tiếp tục góp công tạo ra một cuộc cách mạng khác: Đĩa CD. Quá trình hợp tác giữa Philips và Sony tạo ra sản phẩm ra mắt vào năm 1980, chiếc đĩa mỏng dính đường kính 12cm đọc dữ liệu bằng mắt laser. Nó nhanh chóng trở thành tiêu chuẩn mới đến tận ngày hôm nay.

Cho đến năm 1988, riêng hãng Philips, nhà sản xuất thiết bị điện tử khổng lồ của Hà Lan, bán được khoảng 3 tỉ băng cassette. Những hãng sản xuất băng cassette nổi tiếng khác có thể kể như TDK, Maxell, BASF, Sony, JVC, Nakamichi... Những biến thể phát triển của băng cassette sau này như Digital Audio Tape (DAT), Digital Compact Cassette (DCC) (phát triển trong những năm 1992-1996)... Tuy nhiên với sự biến chuyển nhanh chóng của thị trường kỹ thuật số, những sản phẩm này không đủ sức cạnh tranh lâu dài với những sản phẩm khác và không phổ biến toàn cầu.

Theo Engadget, sau khi phát minh ra băng cassette, ông Ottens tiếp tục giúp Philips và Sony trong việc phát triển đĩa compact. Lou Ottens làm việc cho Philips từ năm 1952 và gắn bó với hãng cho đến lúc về hưu.

Hơn 100 tỷ cuộn băng cassette và hơn 200 tỷ chiếc đĩa CD đã được bán ra trên toàn thế giới. Nhưng nhắc lại quá khứ, ông Ottens vẫn luôn canh cánh sự hối hận, khi để Sony ra mắt chiếc máy nghe nhạc bỏ túi dùng băng cassette trước Philips. Hẳn anh em ai cũng biết Walkman đã thành công như thế nào những năm 80 và 90.

Trong bộ phim tài liệu Cassette: A Documentary Mixtape (2016), Ottens nói: "Tôi kỳ vọng cassette sẽ thành công nhưng không thể ngờ nó đã trở thành một cuộc cách mạng". Zack Taylor, đạo diễn bộ phim, cho biết: "Cassette đã dạy chúng ta cách truyền tải suy nghĩ của mình bằng các ca khúc được biên soạn kỹ càng trong mixtape. Vì vậy, mỗi khi tạo một danh sách nhạc trên các ứng dụng trực tuyến, bạn nên cảm ơn phát minh của Ottens".

Không chỉ có vậy, chính bản thân ông cũng không tin vào sức hút mới đạt được thời gian gần đây của băng cassette, hay thậm chí là đĩa nhựa vinyl. Trả lời phỏng vấn NRC Handelsblad, ông cho rằng: "Không có gì vượt qua được chất lượng âm thanh của CD. Nó tuyệt đối không bị rung và không có âm nhiễu. Những gì CD đạt được thì băng từ không thể nào có được. Tôi đã làm ra rất nhiều cỗ máy nghe nhạc và tôi biết rằng tình trạng âm thanh bị bóp méo ở đĩa vinyl rất cao. Nhưng tôi nghĩ suy cho cùng mọi người chỉ nghe những thứ mà họ muốn."

Người phát minh ra băng cassette qua đời Hải Trần19:18:37 11/03/2021Ông Lou Ottens, cựu kỹ sư hãng điện tử Philips, người phát minh ra băng cassette đã qua đời.