Hà Mỹ Xuân: "Trưng Nhị" của Tiếng Trống Mê Linh đình đám, U80 sống khá giả, chồng cưng hết mực

Hà Mỹ Xuân là nữ nghệ sĩ từng nổi tiếng một thời với vai Trưng Nhị trong vở cải lương kinh điển Tiếng trống Mê Linh, đóng cùng nữ hoàng sân khấu Thanh Nga. Ở tuổi xế chiều, Hà Mỹ Xuân có cuộc sống khá giả, đi du lịch nhiều nơi.

Nghệ sĩ Hà Mỹ Xuân tên thật là Nguyễn Thị Tiết Xuân, sinh ngày 10/10/1950 tại Long Xuyên, An Giang. Hà Mỹ Xuân bắt đầu đi hát từ năm 13 tuổi dưới sự dìu dắt của người anh ruột là nghệ sĩ Thanh Điền và người chị ruột là nghệ sĩ Hà Mỹ Liên. Nghệ danh Hà Mỹ Xuân là do Hà Mỹ Liên đặt. Ngoài anh chị của mình, Hà Mỹ Xuân còn được may mắn thọ giáo với những bậc thầy của giới cải lương: cô được nghệ sĩ Diệu Hiền dạy ca và nghệ sĩ Ba Vân dạy diễn xuất.

Năm 15 tuổi, Hà Mỹ Xuân bắt đầu đóng đào chánh bên cạnh vị tiền bối của mình là nghệ sĩ Minh Cảnh trong vở Công Chúa Rừng Xanh tại đoàn Kim Chung, một đoàn hát lớn mà hầu hết nghệ sĩ cải lương lúc bấy giờ đều ước mơ được về hát. Hà Mỹ Xuân đã hát cho nhiều đoàn như Kim Chung, Dạ Lý Hương, Hương Mùa Thu...

Năm 1972, Hà Mỹ Xuân cùng với anh chị mình là nghệ sĩ Thanh Điền và nghệ sĩ Hà Mỹ Liên thành lập đoàn hát Xuân Liên Hoa, quy tụ nhiều nghệ sĩ trẻ tài năng lúc bấy giờ: Dũng Thanh Lâm, Thanh Kim Huệ, Hà Bửu Tân, Giang Châu...

Sau năm 1975, trước làn sóng quốc hữu hóa các đoàn hát, Hà Mỹ Xuân vẫn tiếp tục theo nghiệp cải lương ở nhiều đoàn khác nhau đi lưu diễn khắp nơi như đoàn Long Giang (Long Xuyên), đoàn Long An, đoàn Vũng Tàu Côn Đảo, đoàn Sài Gòn 2, đoàn Sài Gòn 3, đoàn Tiền Giang, đoàn Thanh Nga.... Đặc biệt ở đoàn Tiền Giang, Hà Mỹ Xuân đã có nhiều đóng góp quan trọng, nhất là một nghệ sĩ lớn có danh vọng như Hà Mỹ Xuân mà chấp nhận về làm quản lý và nghệ sĩ biểu diễn cho một đoàn hát tỉnh lẻ thì quả thật là một sự hy sinh đáng ghi nhận.

Đóng góp của Hà Mỹ Xuân cho nghệ thuật cải lương sau 1975 đã được ghi nhận bằng những giải thưởng lớn: huy chương vàng toàn quốc năm 1985 với vai Nguyễn Thị Hạnh trong tuồng Đất và Hoa của soạn giả Minh Khoa, huy chương vàng khu vực Vũng Tàu-Côn Đảo năm 1986 với vai Thứ Phi Phi Yến trong vở tuồng cùng tên của soạn giả Nhất Tâm, huy chương vàng khu vực Đồng Bằng Sông Cửu Long năm 1987 với vai vợ chàng họa sĩ mù trong Đôi Mắt Tình yêu của soạn giả Lưu Quang Vũ.

Hà Mỹ Xuân rất tâm đắc cách diễn và giọng ca của Nữ Hoàng Sân Khấu Thanh Nga, nên mỗi khi nói về Thanh Nga cô nói với một sự say sưa bất tận. Hà Mỹ Xuân từng có một thời đứng chung sân khấu với nghệ sĩ Thanh Nga : Hà Mỹ Xuân là đào nhì còn Thanh Nga là đào chánh.

Nếu Thanh Nga để đời với vai Trưng Trắc thì Hà Mỹ Xuân cũng làm khó cho thế hệ sau với vai Trưng Nhị, bởi sau cô, đến hiện tại chưa thấy có ai thủ vai Trưng Nhị đạt được như cô, cũng chưa thấy có đôi bạn diễn Trưng Trắc-Trưng Nhị nào được như đôi bạn diễn Thanh Nga - Hà Mỹ Xuân.

Năm 1978, nghệ sĩ Thanh Nga qua đời, Hà Mỹ Xuân được xem là người thế Thanh Nga thành công nhất trong các vai diễn Trưng Trắc (Tiếng Trống Mê Linh), Quỳnh Nga (Bên Cầu Dệt Lụa), Thái Hậu Dương Vân Nga (Vở tuồng cùng tên).

Năm 1988, Hà Mỹ Xuân sang định cư tại Pháp. Nơi đất khách quê người, cô không còn có thể sống bằng nghề hát cải lương, nhưng niềm đam mê cải lương trong cô vẫn luôn cháy bỏng. Trên đất khách, Hà Mỹ Xuân vẫn tiếp tục hát mỗi khi có cơ hội, hát không phải để kiếm tiền mà để thỏa cái lòng thương nhớ cải lương, để góp phần "đem chuông đi đánh xứ người". Báo chí Pháp và Đức đã từng có bài ghi nhận về những đóng góp của cô cho nghệ thuật cải lương.

So với nhiều nghệ sĩ cải lương cùng trang lứa, nghệ sĩ Hà Mỹ Xuân có đời sống về già khá sung túc, đầy đủ. Bà sống cùng chồng trong một căn nhà khang trang tại TP. HCM.

Tại phòng khách, nghệ sĩ Hà Mỹ Xuân treo nhiều ảnh ghi lại quá trình hoạt động sự nghiệp và một chiếc đàn thập lục. Trong đó, có ảnh bà mặc váy cô dâu, được chồng cầu hôn và ảnh chụp cùng Thanh Nga khi đang diễn vở Tiếng trống Mê Linh.

Nghệ sĩ Hà Mỹ Xuân dù đã ở tuổi U80 nhưng vẫn khỏe mạnh, hoạt bát và đẹp rạng rỡ, ăn mặc trẻ trung, sang trọng. Bà thậm chí còn cắt tóc ngắn theo kiểu thời thượng hiện nay.

Cuộc sống của vợ chồng nghệ sĩ Hà Mỹ Xuân cũng khá giả, có điều kiện đi du lịch khắp nơi. Bà chia sẻ vừa đi Pháp rồi lại đi Mỹ mới về, và còn nói: "Tôi ít ở nhà tới mức có người vào nhà còn bảo bán đi, chứ để làm gì cho bẩn, vì có ở nhà mấy đâu, đi suốt".

Về tình hình sức khỏe, cuộc sống hiện tại, nghệ sĩ Hà Mỹ Xuân nói: "Vợ chồng tôi tự chủ kinh tế, không nhờ con cái vì có tiền riêng. Tôi có 5 đứa con, đủ trai đủ gái, một đứa đang ở Mỹ. Đứa con gái tôi ở Mỹ một ngày gọi về hỏi thăm hai lần, ngày nào cũng vậy".

Ông xã của nghệ sĩ Hà Mỹ Xuân cũng còn khỏe mạnh, rất thương và chiều vợ, chăm lo cho vợ từng chút. Lúc nhóm nghệ sĩ Ngũ Long Du Ký đến, ông tất bật chuẩn bị các món đồ uống để đón tiếp.

Tại buổi gặp gỡ, nghệ sĩ Hà Mỹ Xuân tâm sự về chuyện đi diễn ngày xưa. Bà kể: "Hồi đó tôi chỉ hát những vai nhỏ nhỏ. Hát xong đâu có tiền. Chúng tôi hoạt động ở đoàn Kim Chung, tiền lương lĩnh theo tháng. Có lần hát xong thèm phở nhưng không có tiền mua phở ăn.

Sau đó, tôi cũng được ký hợp đồng thu đĩa nhưng được bao tiền đưa hết cho cha nên cũng không có tiền. Cha chỉ đưa lại cho tôi 10 nghìn để mua son phấn".