Giải mã bí ẩn 360 năm: "Cô Gái Đeo Hoa Tai Ngọc Trai" của Vermeer là ai?

Vẻ đẹp huyền bí của "Cô Gái Đeo Hoa Tai Ngọc Trai" (Girl with a Pearl Earring) — kiệt tác bất hủ của danh họa người Hà Lan Johannes Vermeer — từ lâu đã trở thành biểu tượng của nghệ thuật thế giới.

Với ánh mắt trong veo, làn da mịn màng và đôi môi hé mở đầy gợi cảm, nàng thiếu nữ trong bức tranh dường như mang trong mình một bí mật mà suốt hơn ba thế kỷ qua, nhân loại vẫn chưa thể giải mã hoàn toàn. Ai là người mẫu trong bức tranh ấy? Đó là câu hỏi khiến giới nghệ thuật, sử học và người yêu hội họa trên toàn thế giới không ngừng truy tìm lời đáp.

Sau 360 năm, một nhà sử học nghệ thuật người Anh, Andrew Graham-Dixon , vừa đưa ra giả thuyết mới có thể thay đổi cách chúng ta hiểu về bức họa nổi tiếng này. Trong bài viết đăng trên Times of London, và đặc biệt là trong cuốn sách sắp ra mắt "Vermeer: A Life Lost and Found", Graham-Dixon khẳng định rằng "Cô Gái Đeo Hoa Tai Ngọc Trai" chính là Magdalena van Ruijven, con gái của Pieter Claeszoon van Ruijven và Maria de Knuijt — hai người được xem là những nhà bảo trợ quan trọng nhất trong sự nghiệp của Vermeer.

Theo ghi chép lịch sử, gia đình van Ruijven là những thương nhân giàu có sống tại Delft, Hà Lan, và là những người ủng hộ Vermeer về mặt tài chính trong suốt thời kỳ ông sáng tác. Họ thuộc phái Remonstrants, một nhánh Kitô giáo tự do và bị xem là cực đoan vào thế kỷ 17, vốn coi trọng cá nhân, lý trí và lòng khoan dung — những yếu tố có thể đã ảnh hưởng mạnh mẽ đến phong cách và chủ đề của Vermeer.

Nhà nghiên cứu Graham-Dixon chỉ ra rằng gần như toàn bộ các tác phẩm quan trọng của Vermeer đều được đặt hàng hoặc chịu ảnh hưởng từ gia đình này. Chính vì vậy, việc Vermeer chọn con gái của họ — Magdalena — làm mẫu cho bức tranh nổi tiếng nhất của mình là hoàn toàn có cơ sở.

Những bằng chứng mới và ý nghĩa đằng sau giả thuyết

Theo Graham-Dixon, bức chân dung được hoàn thành khoảng năm 1665, khi Magdalena mới 10 tuổi. Điều này lý giải cho nét trong sáng, thuần khiết và cái nhìn e ấp nhưng sâu lắng trong ánh mắt cô bé. Chiếc khăn turban màu lam và vàng cùng hoa tai ngọc trai to bản — biểu tượng của sự xa hoa và thuần khiết — có thể là những món đồ do chính gia đình van Ruijven sở hữu, được Vermeer mượn làm đạo cụ để tạo nên một hình tượng vừa trần thế vừa siêu thực.

Graham-Dixon viết rằng: "Vermeer không chỉ vẽ một cô gái vô danh. Ông đang vẽ chân dung của một thế hệ — thế hệ được nuôi dưỡng giữa sự thịnh vượng và niềm tin tôn giáo, giữa ánh sáng và bóng tối của thời kỳ Hà Lan hoàng kim."

Trước đó, nhiều giả thuyết từng cho rằng người mẫu trong bức tranh có thể là Maria Vermeer, con gái ruột của họa sĩ, hoặc một cô hầu gái trong nhà. Tuy nhiên, thiếu bằng chứng cụ thể, các suy đoán này chưa từng được giới học thuật công nhận rộng rãi. Giả thuyết mới của Graham-Dixon — được củng cố bằng nghiên cứu về các mối quan hệ xã hội, hồ sơ thuế và các bản kê đơn đặt hàng nghệ thuật — đang thu hút sự chú ý đặc biệt từ giới nghiên cứu.

Từ bí ẩn nghệ thuật đến biểu tượng văn hóa toàn cầu

"Cô Gái Đeo Hoa Tai Ngọc Trai" không chỉ là một bức họa, mà còn là biểu tượng của vẻ đẹp vượt thời gian. Sự tĩnh lặng, ánh sáng tinh tế, bố cục tối giản và nét trong trẻo của nhân vật khiến tác phẩm được ví như "Mona Lisa của phương Bắc". Bức tranh này được Vermeer sáng tác bằng kỹ thuật đặc trưng của ông — chơi ánh sáng tự nhiên và phản chiếu để làm nổi bật gương mặt và ánh mắt người mẫu, tạo cảm giác gần gũi mà vẫn đầy bí ẩn.

Trải qua hàng thế kỷ, tác phẩm này đã truyền cảm hứng cho vô số nghệ sĩ, nhà văn và nhà làm phim. Bộ phim "Girl with a Pearl Earring" (2003) do Scarlett Johansson thủ vai đã đưa hình tượng cô gái trong tranh đến gần hơn với công chúng hiện đại, dù kịch bản của phim chỉ là giả tưởng.

Một góc nhìn mới về Vermeer và thời đại của ông

Nếu giả thuyết của Graham-Dixon được xác nhận, nó không chỉ giúp ta giải mã bí ẩn danh tính "Cô Gái Đeo Hoa Tai Ngọc Trai", mà còn thay đổi cách hiểu về Vermeer — một trong những danh họa kiệm tác phẩm nhất lịch sử, chỉ để lại khoảng 35 bức tranh. Dù sống trong nghèo khó và gần như vô danh khi còn tại thế, Vermeer ngày nay được tôn vinh là bậc thầy của ánh sáng và cảm xúc.

Qua giả thuyết mới, người xem có thể cảm nhận rằng Vermeer không chỉ là họa sĩ quan sát cuộc sống, mà còn là người kể chuyện tinh tế, dùng nghệ thuật để kết nối con người và thời đại. Việc chọn Magdalena — con gái của người bảo trợ — có thể là cách ông tôn vinh mối quan hệ thân thiết, cũng như gửi gắm hình ảnh về sự trong trẻo, hi vọng và tương lai.

Sau hơn ba thế kỷ bị bao phủ bởi màn sương bí ẩn, "Cô Gái Đeo Hoa Tai Ngọc Trai" tiếp tục khiến thế giới say mê và không ngừng khám phá. Dù danh tính thật sự của cô gái có phải là Magdalena van Ruijven hay không, công trình nghiên cứu của Andrew Graham-Dixon đã mở ra một hướng nhìn mới, vừa nhân văn vừa sâu sắc, cho một trong những kiệt tác nghệ thuật vĩ đại nhất của nhân loại.

Phát hiện của Andrew Graham-Dixon không chỉ dừng lại ở việc xác định danh tính của cô gái trong bức họa, mà còn làm dấy lên những cuộc tranh luận sâu rộng về cách Vermeer thể hiện vẻ đẹp và tâm hồn phụ nữ trong thế kỷ 17. Với Vermeer, ánh sáng không chỉ là công cụ hội họa, mà là ngôn ngữ cảm xúc. Trong "Cô Gái Đeo Hoa Tai Ngọc Trai", ánh sáng hắt từ bên trái khuôn mặt phản chiếu lên viên ngọc, tạo nên sự giao hòa giữa hiện thực và huyền ảo. Chiếc turban màu xanh lam xen vàng – màu sắc hiếm gặp trong hội họa Hà Lan lúc bấy giờ – được cho là biểu tượng của sự tò mò về phương Đông, phản ánh tinh thần khám phá và giao lưu văn hóa của thời kỳ Hậu Phục Hưng .

Graham-Dixon cho rằng chính sự pha trộn giữa thần thái ngây thơ và vẻ bí ẩn của Magdalena khiến bức họa vượt ra khỏi phạm vi một bức chân dung thông thường, trở thành biểu tượng cho cái đẹp vĩnh cửu.

Di Hòa Viên có 2 chỗ khiến Từ Hi Thái hậu sợ xanh mặt, không dám đến gần Hải Dương17:31:12 21/08/2025Nổi tiếng là người phụ nữ tàn bạo nhất lịch sử phong kiến Trung Hoa, thế nhưng ít ai ngờ Từ Hi Thái hậu cũng có những nỗi sợ không dám nói với ai. Đặc biệt, có một số nơi ở Di Hoà Viên mà Từ Hi Thái hậu không bao giờ dám...