Câu chuyện đáng suy ngẫm giữa 3 vị hoàng đế nổi tiếng của nhà Thanh khiến cộng đồng mạng bàn tán. Trong khi vua Khang Hy và vua Ung Chính truyền ngôi cho con cùng triệu lượng bạc thì hoàng đế Càn Long không như thế.

Hoàng đế Khang Hy lên ngôi khi mới 8 tuổi, chính thức nắm quyền năm 14 tuổi. Với tổng cộng 62 năm trị vì, được xem là vị vua có thời gian tại vị lâu nhất trong lịch sử các triều đại Trung Hoa. Khang Hy đã có những đóng góp to lớn trong việc củng cố vương triều, mở rộng lãnh thổ và duy trì ổn định xã hội. Vị vua này được người đời kính trọng như một minh quân, với những chiến công như bình định Tam Phiên, đánh bại Nga Sa ở vùng Viễn Đông và sáp nhập Đài Loan vào lãnh thổ Trung Quốc.

Tuy nhiên, những năm cuối đời, vì sức khỏe giảm sút và việc triều chính bị lơ là khiến cho đất nước dần suy yếu. Khi Khang Hy truyền ngôi cho con trai là Ung Chính, ngân khố quốc gia chỉ còn lại 8 triệu lượng bạc, một con số khiêm tốn so với thời kỳ cực thịnh trước đó. Đây là dấu hiệu cho thấy sự suy giảm tài lực nghiêm trọng của quốc gia thời bấy giờ.

Dù chỉ trị vì 13 năm - thời gian ngắn nhất trong ba đời vua "Khang – Ung – Càn" nhưng hoàng đế Ung Chính lại để lại dấu ấn sâu sắc trong việc cải cách chính trị và vực dậy nền tài chính quốc gia. Là người nổi tiếng cần mẫn, chính trực, Ung Chính không ngần ngại ban hành các lệnh cứng rắn nhằm dẹp bỏ tệ nạn tham nhũng, giảm đặc quyền quan liêu và cải thiện đời sống nhân dân.

Ung Chính cũng là người đầu tiên đặt nền móng cho cơ chế thu thuế minh bạch, thực hiện chính sách "quân điền" nhằm hỗ trợ nông dân, đồng thời tổ chức lại bộ máy hành chính để chống lãng phí ngân sách. Những chính sách của ông không chỉ giúp quốc gia phục hồi nhanh chóng sau thời kỳ thoái trào mà còn làm đầy ngân khố so với trước kia. Khi truyền ngôi cho Càn Long, ngân khố quốc gia đạt mốc 60 triệu lượng bạc, tăng gấp 7 lần so với thời điểm ông kế vị.

Lên ngôi năm 25 tuổi, Hoàng đế Càn Long trị vì đất nước trong suốt 60 năm và là một trong những vị hoàng đế nổi tiếng nhất trong lịch sử Trung Hoa. Thời kỳ đầu, ông kế thừa thành quả của cha và ông nội, đẩy mạnh các cuộc chinh phạt như bình định Tây Tạng, chinh phục Tân Cương, mở rộng biên giới quốc gia và củng cố chính sách trị quốc.

Dưới thời vua Càn Long, các nhà sử học nhận định đất nước phát triển toàn diện, kinh tế tăng trưởng, văn hóa nghệ thuật nở rộ, dân số gia tăng, nông nghiệp ổn định. Đây được xem là giai đoạn thịnh trị ấn tượng trong lịch sử phong kiến Trung Hoa. Càn Long cũng là người khuyến khích các hoạt động nghệ thuật, biên soạn "Tứ khố toàn thư" – bộ bách khoa lớn nhất trong lịch sử cổ Trung Quốc.

Tuy nhiên, khi bước sang nửa cuối triều đại, dấu hiệu suy yếu của thời đại dần bộc lộ. Càn Long bắt đầu lơ là chính sự, mê tín, sa đọa trong các thú vui, tiêu tốn khối lượng lớn ngân khố vào việc xây dựng các công trình cung điện như Di Hòa Viên, mở các lễ hội linh đình và tổ chức tuần du hoang phí.

Đáng nói nhất, Càn Long thể hiện sủng ái thái quá đối với gian thần Hòa Thân - người được ví như một mối tai họa thời bấy giờ. Hòa Thân lợi dụng sự tin tưởng của nhà vua để lũng đoạn triều đình, tham nhũng và vơ vét tài sản công trong suốt nhiều năm liền. Trong khi đó, chính sách bế quan tỏa cảng của nhà Thanh khiến đất nước tụt hậu.

Khi truyền ngôi cho con trai là Gia Khánh, vua Càn Long không để lại ngân khố dồi dào như hai vị vua tiền nhiệm. Trái lại, quốc khố nhà Thanh gần như trống rỗng. Những khoản chi tiêu khổng lồ, tình trạng tham nhũng tràn lan và nền kinh tế trì trệ khiến cho triều đình rơi vào hỗn loạn.

Tuy nhiên, điều duy nhất Càn Long để lại cho Gia Khánh cũng chính là Hòa Thân. Ngay sau khi Càn Long băng hà, Gia Khánh nhanh chóng ra tay thanh trừng gian thần này. Tài sản bị tịch thu từ Hòa Thân lên đến hơn 800 triệu lượng bạc - một con số khổng lồ, tương đương nhiều đời ngân khố cộng lại. Đây chính là lý do vì sao dân gian lưu truyền câu nói châm biếm: "Hòa Thân ngã ngựa, Gia Khánh ăn no". Câu nói này ám chỉ việc Gia Khánh bất ngờ được "cứu đói" bởi tài sản của kẻ tham nhũng lớn nhất triều đại.

Tuy nhiên, dù tịch thu được khối tài sản khổng lồ, Gia Khánh cũng không thể vực dậy nổi một vương triều đã mục ruỗng từ bên trong. Sự trì trệ, bảo thủ và lạc hậu của bộ máy nhà Thanh đã ăn sâu và khó có thể cải cách trong một thời gian ngắn.

Ba đời vua Khang Hy – Ung Chính – Càn Long chính là trụ cột tạo nên thời kỳ hoàng kim của nhà Thanh. Tuy nhiên, nếu như Khang Hy đặt nền móng, Ung Chính phục hồi thì Càn Long lại là người vừa đưa đất nước lên đến đỉnh cao vừa đẩy nó đến bờ vực thoái trào. Sự xa hoa, lạm quyền và sai lầm trong việc bổ nhiệm quan lại cuối đời Càn Long đã để lại gánh nặng cho Gia Khánh. Vị vua này là người phải chèo lái một con thuyền đã mục nát, dù trong tay có cả "kho báu" của Hòa Thân.

Câu chuyện về ba vị hoàng đế nhà Thanh là lời nhắc nhở sâu sắc cho hậu thế, để lại bài học to lớn. Đó là sự thịnh vượng không chỉ nằm ở khối tài sản để lại, mà còn nằm ở năng lực kế thừa, cải cách và tinh thần cầu tiến của người đứng đầu đất nước.