Bộ ảnh hiếm được tung ra đã hé lộ cuộc sống của Từ Hi Thái hậu, Hoàng đế Phổ Nghi những ngày cuối cùng thời phong kiến trong Tử Cấm Thành. Có nhiều điều mà hậu thế không ngờ tới.

Những bức ảnh quý giá về Tử Cấm Thành không chỉ là tư liệu lịch sử quý báu mà còn là minh chứng cho sự suy tàn của triều đại nhà Thanh. Mỗi bức đều chứa đựng câu chuyện lịch sử riêng. Hiện nay, hậu thế vẫn còn lưu giữ nhiều ảnh chụp lại khoảnh khắc sinh hoạt của hoàng tộc và kiến trúc cung đình xưa.

Những hình ảnh đầu tiên về Tử Cấm Thành

Đây là ảnh chụp ngai vàng chính giữa điện Hoàng Cực thời cuối nhà Thanh. Điện Hoàng Cực được xây dựng vào năm Khang Hi thứ 28 (1689), ban đầu có tên là cung Ninh Thọ. Đến năm Càn Long thứ 37 (1772), cung Ninh Thọ được đổi tên thành điện Hoàng Cực, là nơi vua Càn Long sau khi thoái vị tiếp tục lâm triều và nhận lễ mừng thọ. Ông đã từng tổ chức "Tiệc mừng thọ nghìn người" tại đây, chiêu đãi những người cao tuổ.i từ 90 tuổ.i trở lên, số lượng quần thần, bô lão và những người không có chỗ ngồi lên đến hơn 5.000 người.

Năm Quang Tự thứ 20 (1894), Từ Hi Thái hậu cũng tổ chức lễ mừng thọ 60 tuổ.i tại điện Hoàng Cực. Sau khi qua đời, bà được quàn và làm lễ tang tại nơi này. Năm Quang Tự thứ 30 (1904), điện Hoàng Cực được vua Quang Tự dùng làm nơi tiếp đón các sứ thần của chín quốc gia, bao gồm Mỹ và Áo-Hung.

Từ Hi Thái hậu đi chơi thuyền

Đây là bức ảnh do nhiếp ảnh gia trong cung chụp Từ Hi Thái hậu và những người khác trên một chiếc thuyền bằng vào ngày 16 tháng 7 năm 1903. Trong chuyến đi chơi này còn có bức ảnh chụp Từ Hi hóa trang thành Quan Âm. Việc chụp ảnh được ghi lại trong hồ sơ của Nội vụ phủ năm Quang Tự thứ 29 (1903):

"Ngày 16 tháng 7 chụp ảnh trên biển, đi thuyền bằng, không cần mái che. Tứ Cách Cách đóng vai Thiện Tài Đồng Tử, mặc áo sen, đeo băng đô. Lý Liên Anh đóng vai Vi Đà, nhớ mang theo mũ giáp, trang phục của Vi Đà. Tam cô nương, Ngũ cô nương đóng vai tiên nữ chèo thuyền, đội nón lá, mặc áo trắng trơn, nhớ mang theo trang phục. Đỏ, xanh lá cây cũng được. Thuyền cần hai mái chèo. Vườn thượng uyển chuẩn bị sẵn mười mấy cây trúc có lá".

Biến cố hỏa hoạn ở Cung điện Kiến Phúc

Đây là ảnh chụp vườn Kiến Phúc cung, lầu Diên Xuân vào năm 1920. Vườn Kiến Phúc cung là vườn phía tây của Tử Cấm Thành. Được xây dựng vào năm Càn Long thứ 7 (1742) trên nền đất của Tây Ngũ Sở và khu vực hẹp dài phía nam. Đây là một khu vườn cung điện vừa uy nghiêm, hùng vĩ vừa tinh tế, xinh đẹp. Ban đầu, nơi này được xây dựng để vua Càn Long "sau khi trăm tuổ.i sẽ ở đây để giữ đạo hiếu".

Kiến Phúc cung cũng liên quan đến việc chế độ thái giám hàng ngàn năm của xã hội phong kiến bị bãi bỏ. Tháng 6 năm 1923, vườn Kiến Phúc cung bất ngờ xảy ra hỏa hoạn, phần lớn công trình và bảo vật bị thiêu rụi. Sau đó, vị hoàng đế cuối cùng Phổ Nghi điều tra ra nguyên nhân vụ cháy là do thái giám trộm đồ rồi phóng hỏa phi tang.

Vào tháng sau vụ cháy, ông tuyên bố đuổi tất cả thái giám ra khỏi Tử Cấm Thành, ngoại trừ mỗi Thái phi được giữ lại 20 thái giám. Kể từ đó, chế độ thái giám của xã hội phong kiến chính thức kết thúc, đán.h dấu một bước ngoặt lịch sử.

Cuộc sống của vị Hoàng đế cuối cùng

Đây là ảnh chụp vị hoàng đế cuối cùng Phổ Nghi vào năm 1911. Năm đó, Cách mạng Tân Hợi nổ ra, và ông buộc phải thoái vị vào năm sau, chấm dứt sự thống trị của triều đại nhà Thanh. Bên cạnh đó, hình ảnh các phi tần như Hoàng hậu Uyển Dung và Thục phi Văn Tú của ông cũng được lưu giữ lại khá nhiều.

Văn Tú là người đã viết một lá đơn l.y hô.n, "rũ bỏ" Phổ Nghi. Đây chính là sự kiện Đao phi cách mạng nổi tiếng trong lịch sử. Lý do là vì bà không muốn người đàn ông bán nước cầu vinh, hoàng đế bù nhìn trong tay người Nhật làm chồng mình, thậm chí còn sinh lòng oán hận Phổ Nghi.

Rời khỏi Tử Cấm Thành

Sáng ngày 5/11/1924, giấc ngủ của Phổ Nghi tại Dưỡng Tâm Điện bị gián đoạn bởi tiếng gọi của thái giám. Ông được thông báo rằng quân của Phùng Ngọc Tường đang bao vây Tử Cấm Thành và yêu cầu toàn bộ hoàng tộc phải rời khỏi đây trong vòng ba giờ. Hoảng hốt trước tình hình, Phổ Nghi vừa phái người ra thương lượng câu giờ, vừa vội vàng thu dọn hành lý. Hình ảnh chiếc long sàng hỗn độn cho thấy sự gấp gáp và bất ngờ của tình huống lúc bấy giờ.

Quân đội của Phùng Ngọc Tường nhanh chóng phong tỏa Càn Thanh Cung. Cửa ra vào và cửa sổ đều bị dán niêm phong. Dưới sự giám sát của quân đội, các thành viên trong cung tất bật chuẩn bị hành lý. Số lượng đồ đạc mà Phổ Nghi mang theo được cho là lên đến hơn 80 hòm đồ đạc.

Cũng trong ngày đó, Phổ Nghi chính thức bị trục xuất khỏi Tử Cấm Thành dưới sự giám sát của Lộc Chung Lân và Trương Bích. Lộc Chung Lân đã được đại thần Nội vụ phủ Thiệu Anh và Ái Tân Giác La Bảo Hi dẫn đường đi kiểm tra Vĩnh Thọ Cung. Hình ảnh ghi lại cảnh Phổ Nghi rời khỏi cung điện, đán.h dấu chấm hết cho cuộc sống đế vương của ông.

Sau khi rời khỏi Tử Cấm Thành, Phổ Nghi và Hoàng hậu Uyển Dung đã chuyển đến sống tại Trương Viên ở Thiên Tân. Một bức ảnh ghi lại khoảnh khắc Phổ Nghi chụp ảnh cùng Toàn quyền Canada Freeman Freeman-Thomas, Hầu tước Willingdon, cho thấy một chương mới trong cuộc đời vị cựu hoàng.

Bức ảnh lâu đời nhất được chụp ở Tử Cấm Thành

Đây là bức ảnh cũ do Lương Thời Thái thuộc Thần Cơ Doanh ở Nam Viên chụp Dịch Huyên và lính canh vào năm 1863, là bức ảnh lâu đời nhất có thể xác minh niên đại hiện đang được lưu giữ tại Bảo tàng Cố Cung.

Ái Tân Giác La Dịch Huyên là con trai thứ bảy của vua Đạo Quang, cha ruột của vua Quang Tự, ông nội của Phổ Nghi. Giống như Từ Hi Thái hậu, ông rất thích chụp ảnh, vì vậy đã để lại rất nhiều ảnh. Đích Phúc tấn của Dịch Huyên là em gái ruột của Từ Hi - Diệp Hách Na Lạp Uyển Trinh.